Mε αφορμή ένα σύντομο σεμινάριο με
θέμα <<το χιούμορ στην εκπαιδευτική διαδικασία και ο κριτικός
γραμματισμός ως τρόπος διδασκαλίας…>> μερικές σκόρπιες σκέψεις:
Ο κριτικός γραμματισμός,
που συχνά επισείεται πάνω από τα κεφάλια
μας ως πέλεκυς, νομίζοντας ότι ανακάλυψε την Αμερική και ότι κομίζει γλαύκας
εις τας Αθήνας σημαίνει- αντιγράφω από μια τυχαία ανάρτηση από το internet- να κοιτάμε κάτω από την επιφάνεια των κειμένων και να θέτουμε
ερωτήματα του τύπου: Γιατί συμβαίνει αυτό , ποιος ο σκοπός του, ποιου τα
συμφέροντα υπηρετεί, ποιου τα συμφέροντα υπονομεύει, πώς λειτουργεί, θα
μπορούσε να γίνει με άλλο τρόπο…. Επιπλέον ,κριτικός γραμματισμός ,σημαίνει να κατανοήσουμε πώς μέσα από τη γλώσσα μεταδίδουμε ή
αμφισβητούμε νοήματα , ιδεολογίες , θέσεις, απόψεις και στάσεις ζωής. Ως εδώ η
αντιγραφή….
Εμείς οι φιλόλογοι,
όντα άκρως ανθεκτικά και σκληροτράχηλα, τύποι survivor για να μιλήσω με όρους των καιρών
,πέρα από γραμματικές και συντακτικά που τιμούμε δεόντως, από άποψη, από συνήθεια ,από μαζοχισμό, ή από
έρωτα για τη γλώσσα και την λειτουργία της, η οποία τις πιο πολλές φορές απηχεί
από μόνη της κοινωνικοπολιτικές σχέσεις ( πχ η λέξη βωμολοχία σημαίνει τις
βρισιές που εκτόξευαν οι φτωχοί της αρχαιότητας όταν διαγκωνίζονταν για να
πάρουν τα λείψανα από τα σφάγια που οι πιστοί πρόσφεραν στους βωμούς των θεών
τους) ανέκαθεν, πολύ έως πάρα πολύ, κραυγάζαμε μετά μεγάλης έξαρσης και πάθους
το ερώτημα: Τι θέλει να πει ο ποιητής, γιατί το λέει, ποιος ο σκοπός του, θα
μπορούσε να το πει με άλλο τρόπο, σας αρέσει όπως το λέει…γιατί..γιατί..γιατί…
Κάποιες φορές μάλιστα στην εναγωνίως αυτή διατυπωμένη ερώτηση, ακούμε ή
καλύτερα κάνουμε πως δεν ακούμε , μικρές χαμηλόφωνες απαντήσεις του τύπου:
γιατί κλάνει το γατί…. Φυσικά τη δεχόμαστε κι αυτή ως απάντηση για πολλούς
λόγους:
1.
Γιατί, αντίθετα με όσα πιστεύουν οι περισσότεροι για μας, έχουμε χιούμορ. Και ξερό , και
καυστικό και μαύρο και αυτοσαρκαστικό και σουρεαλιστικό και ό,τι άλλο θέλετε.
Είπαμε…. τύποι survivor….
2. Γιατί συχνά με τις τιμωρίες και τις ανακρίσεις το πράγμα παρεκτρέπεται, ιδιαίτερα όταν χειρίζονται το
θέμα ακατάλληλοι διευθυντές που είτε νομίζουν ότι οι μαθητές είναι ροζ πιγκουίνοι
προς εξαφάνιση και γι αυτό χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας είτε θεωρούν ότι η
τιμωρία είναι κάτι σαν την λευκή όρκα που επίσης πρέπει να
προστατευτεί με όποιο κόστος. Γι αυτό επιστρατεύουμε όλο το χιούμορ που
διαθέτουμε και όση αυτοκυριαρχία δεν διαθέτουμε to be cool, σύμφωνα με την εκνευριστική
προτροπή των μαθητών μας σε άπταιστα αγγλικά και για να μην γίνουμε για τους
μαθητές μας ό,τι η Κρουέλα νε βιλ για τα 101 σκυλιά της Δαλματίας..
3. Γιατί η απάντηση αυτή, άκρως καυστική και δύσοσμη ,παρόλο που ιατρικά
είναι μια συνηθισμένη διαδικασία απελευθερωτική για όλους τους υγιείς
οργανισμούς, συχνά είναι η μόνη που μπορεί να δοθεί για να εξηγήσει πρακτικές ,
ενέργειες, πολιτικές, στάσεις ζωής , απόψεις και αποφάσεις εκφρασμένες μέσα από
σχολικά και άλλα κείμενα..Ως εκ τούτου τη δεχόμαστε ως μοναδική και πολύ πρωτότυπη κάνοντας βέβαια
μια παρατήρηση στον μαθητή που την εκτόξευσε του τύπου: Θα μπορούσες παιδί μου
να το πεις αλλιώς. Δεν έχω την παραμικρή ιδέα, δεν γνωρίζω, είναι τόσο
ακαταλαβίστικο που δεν έχω τι να πω,
έτσι του κ.λπ.
4. Γιατί το χιούμορ, είτε ως τρόπος διδασκαλίας, είτε ως μαθητική απάντηση προφορική ή γραπτή, είτε
ως μέθοδος ανάλυσης ενός κειμένου στην
σχολική τάξη είναι συχνά το μόνο που μπορεί να τη σώσει από την πλήξη και την,
ακόμα εκφραστικότερη λέξη, βαρεμάρα που μπορεί να νιώθουν οι μαθητές και οι
καθηγητές την ώρα του μαθήματος. Γιατί ,ναι, φίλοι μου. Βαριούνται και οι
καθηγητές. Μάλιστα πρώτα βαριούνται αυτοί και μετά οι μαθητές.
Ο κριτικός γραμματισμός
λοιπόν και το χιούμορ στην σχολική διαδικασία είναι αυτά που χρόνια τώρα
επιστρατεύουμε για να κάνουμε τη δουλειά μας οι φιλόλογοι σε συνθήκες δύσκολες
,όπου κάθε μέρα κάτι αλλάζει προς το χειρότερο ( τμήματα με 27 μαθητές,
υλικοτεχνική υποδομή δυσλειτουργική, μέσος όρος ηλικίας των εκπαιδευτικών άνω
των πενήντα ετών, μαθήματα που εξαφανίζονται εν μια νυκτί….) Αν δεν είχαμε
χιούμορ πώς;…..
Tώρα, απευθυνόμενοι σε ένα εφηβικό
κοινό, που καθημερινά βομβαρδίζεται από
εικόνες , βίντεο, σκίτσα και κείμενα
μέσα από το διαδίκτυο, νομίζω πως πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στην
επιλογή τους και στον τρόπο που θα χειριστούμε την κριτική τους από τα κάτω.
Ιδιαίτερα όταν διαπραγματεύονται ευαίσθητα ζητήματα με ιδεολογικές διασυνδέσεις
και τοποθετήσεις υπάρχει κίνδυνος για παρεξηγήσεις , λάθος προσεγγίσεις και
συνειρμούς που ενδέχεται να δυναμιτίσουν τις καλές μας προθέσεις για
καλλιέργεια της κριτικής ικανότητας των μαθητών μας.. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν
θα πρέπει να επιλέγονται σύγχρονα κείμενα με χιουμοριστικό περιεχόμενο
προκειμένου να διανθίσουμε ο μάθημά μας με εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης της
πραγματικότητας. Αυτό έτσι κι αλλιώς κάνουμε χρόνια τώρα , όπως είπα και
παραπάνω. Σημαίνει πως πρέπει να έχουμε εκείνο το καθόλου αυτονόητο γνωστικό
και συναισθηματικό υπόβαθρο ώστε να διαχειριστούμε ακραίες κάποιες φορές και
αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις των μαθητών μας
χωρίς να τους <<καπελώσουμε>> με δικές μας αλλά να τους δημιουργήσουμε την ικανότητα να σκέφτονται , να αξιολογούν και να επιλέγουν
τελικά αυτό που θα τους οδηγήσει στην αρμονική συμβίωση με τους συνανθρώπους τους διαπλάθοντας προσωπικότητες με αξίες που σέβονται τον άνθρωπο ανεξάρτητα από
εθνικότητα , θρησκεία, ιδεολογία και ιδιαίτερη ταυτότητα.
Θα μου πείτε, είναι
απλά όλα αυτά; Καθόλου. Γίνονται όμως όταν αντιμετωπίζουμε τους μαθητές μας με
αγάπη και καλοσύνη, όταν μας αφορά η σκέψη τους και τα όνειρά τους, όταν αντίθετα με ό,τι πιστεύουν οι άλλοι για μας θέλουμε να μας θυμούνται οι μαθητές μας με αγάπη.
ΤΟ ΧΙΟΥΜΟΡ ΟΜΩΣ ΑΠΑΙΤΕΙ
ΤΑΛΕΝΤΟ
Όταν εννοώ το χιούμορ
απαιτεί ταλέντο, δεν εννοώ ότι είναι δύσκολο ο εκπαιδευτικός να βρει αινίγματα,
γλωσσοδέτες, σκιτσάκια, γαργαλιστικές ιστορίες , βιντεάκια και κάθε λογής εναλλακτικούς
τρόπους χιουμοριστικής διδασκαλίας. Αυτά κυκλοφορούν ευρέως στο διαδίκτυο και
είναι προσιτά σε όλους. Δεν είναι λίγες
οι φορές που οι μαθητές μας κατακεραυνώνουν με τη φράση. Το έχουμε δει.
Το ξέρουμε. Και συ συνειδητοποιείς πως κάποιος ανακάλυψε την Αμερική πριν από
σένα. Εννοώ πως ο εκπαιδευτικός πρέπει
να είναι λίγο ηθοποιός, λίγο συγγραφέας, λίγο σκηνοθέτης , λίγο μουσικός, λίγο
ψυχολόγος, λίγο φίλος ,λίγο γονιός, λίγο αδελφός και, πολύ φοβάμαι, και λίγο
παππούς για να μεταδώσει μια απαξιωμένη γνώση με έναν τρόπο ελκυστικό και
πρωτότυπο. Ακριβώς εδώ το χιούμορ είναι απαραίτητο. Δεν είναι τι θα πεις αλλά
πώς θα το πεις για να μείνει στην ψυχή και στην μνήμη. Να πείσει και τελικά να
διδάξει. Υπάρχουν πολλοί τρόποι γι αυτό:
1.Ο εκπαιδευτικός
χρησιμοποιεί την δημιουργική γραφή και
την εμπνέει στους μαθητές του. Την ενθαρρύνει και την προσυπογράφει. Για την
ενότητα 3 λοιπόν στην γλώσσα << Είμαστε όλοι
ίδιοι. Είμαστε διαφορετικοί.>> ζητά από τα παιδιά να επιστρατεύσουν το
χιούμορ και τη φαντασία τους και να γράψουν μια ιστορία που να αποδεικνύει την
παραπάνω φράση. Τα σηκώνει στον πίνακα να διαβάσουν την ιστορία τους Αν είναι
δυνατόν, να την δραματοποιήσουν. Στο ερώτημα
τους πώς να την γράψουν , τους διαβάζει
αν έχει μια δικιά του… Σαν αυτή… Πόσες φορές μπορεί να γίνει αυτό; Άπειρες..
Μια φορά και έναν καιρό σε μια
πολιτεία μακρινή ανάμεσα σε δυο βουνά ζούσε ένας Άνθρωπος . Δεν ήξεραν τι
θα πει θάλασσα σ΄αυτή την πολιτεία.. Έτσι τα παιδιά είχαν γλιτώσει απορριπτικές
φράσεις του τύπου, τα κανες θάλασσα, ενώ ,το βουνό με βουνό δε σμίγει είχε την
τιμητική του. Επιπλέον τραγούδια όπως, τη θάλασσα τη γαλανή θα τη νε χαλικώσω,
δεν ακούγονταν . Αντίθετα, καλότυχα είναι τα βουνά, ήταν κάτι σαν εθνικός ύμνος
αυτής της πόλης..Ο άνθρωπος αυτός λοιπόν του οποίου δεν γνωρίζω το όνομα
– τόσο μυστικοπαθής και εσωστρεφής ήταν που κανένας δεν είχε ακούσει το όνομά
του γιατί κανένας δεν τον είχε φωνάξει ποτέ μ΄αυτό- ήταν ο μόνος που έτυχε να
έχει γνωρίσει τη θάλασσα σε ένα από τα όνειρά του. Μη φανταστείτε ότι είχε
ταξιδέψει ποτέ . Όχι. Απλώς μερικοί άνθρωποι, όπως αυτός , είχαν την τύχη ή την
ατυχία να μπορούν να βλέπουν στα όνειρά τους πράγματα που στον ξύπνιο τους δεν
τα ΄χαν ποτέ τους συναντήσει…
Ένα πρωί ο Άνθρωπός μας ξύπνησε
στην κυριολεξία βρεγμένος. Φυσικά και δεν ήταν κάποιο ατύχημα.. Με αλμυρό νερό
βρεγμένος, με μαγιό , βατραχοπέδιλα και μάσκα θαλάσσης… Εννοείται ότι ποτέ του
δεν είχε αγοράσει τέτοια περίεργα πράγματα! Άλλωστε στην πόλη εκείνη
κανένα μαγαζί δεν πούλαγε παρά μόνο αυτά που οι άνθρωποι ονειρεύονταν σε όνειρα
φυσιολογικά ,όπως σακίδια, ορειβατικά σκοινιά, σκηνές υπαίθρου, παγούρια ,
μπότες κατάλληλες για περπάτημα και άλλα … Το πράγμα έχει παραγίνει, σκέφτηκε..
Πρέπει να με δει κάποιος ψυχίατρος. Πρέπει να μάθω να ονειρεύομαι σαν όλους
τους ανθρώπους.. Μακάρι να είχα ένα φίλο να το συζητήσω μαζί του ..Μα βλέπεις
με τις παραξενιές μου κανένας δεν με κάνει παρέα…
Πράγματι ο Άνθρωπός μας δεν είχε μόνο αυτή την παραξενιά των ονείρων..Έκανε
πράγματα που κάθε συνετός άνθρωπος αυτής της πολιτείας έπρεπε να απορρίπτει
μετά βδελυγμίας. Μίλαγε σε βαγόνια τρένων που είχαν την ένδειξη στα αγγλικά
<<silence wagon>>, έκλαιγε στους γάμους- που έβλεπε στην
τηλεόραση γιατί δεν τον καλούσαν ποτέ- νήστευε στις γιορτές και έτρωγε στις
νηστείες, θαύμαζε τους κουτούς, μισούσε την λιακάδα- γιατί του θύμιζε ότι δεν
είχε κανέναν να πάει μια βόλτα- αγαπούσε τη βροχή και το χειμώνα…. κι άλλα
τέτοια αντιδραστικά πράγματα που έκαναν τους συνανθρώπους του να τον κοιτούν με
μισό μάτι και να του μιλάνε με μισή καρδιά και μισό στόμα…
Ο Άνθρωπός μας λοιπόν αποφάσισε να απευθυνθεί σε έναν ειδικό ψυχίατρο με
ειδικότητα στην Διαχείριση και Διόρθωση Μη Φυσιολογικών Ονείρων..Πήρε τηλέφωνο,
έκλεισε ραντεβού και μια βροχερή Τετάρτη απόγευμα να τος και περίμενε έξω από
το γραφείο του Δόκτορα Διορθωτή Ονείρων. Δίπλα του καθόταν ένας Άνθρωπος που
είχε πολύ άγχος. Τόσο άγχος που ο άνθρωπός μας ξέχασε για μια στιγμή το δικό
του πρόβλημα και επιστρατεύοντας όλες του τις δυνάμεις, όπως έκανε πάντα, όταν
έπρεπε να απευθυνθεί στους ανθρώπους, ρώτησε:
- Συγγνώμη για την αδιακρισία μου, Κύριε
,αλλά εσείς ποιο πρόβλημα έχετε;
-Που να σας τα λέω , Κύριέ μου ,απάντησε
αμέσως ο διπλανός του. Ονειρεύομαι ότι ζω στο φεγγάρι και το
χειρότερο ξυπνώ και φοράω την στολή των αστροναυτών που όπως ενημερώθηκα από
το GOOGLE ονομάζονται οι επιστήμονες που εξερευνούν τους πλανήτες και
τα αστέρια, τα οποία φυσικά δεν γνωρίζω τι ακριβώς είναι και ποια η χρησιμότητά
τους, αν έχουν κάποια…
Η κουβέντα συνεχίστηκε μέχρι που η πόρτα του Δόκτορα Διορθωτή Ονείρων άνοιξε
και μια φωνή απότομη ακούστηκε από το βάθος .Να περάσει ο επόμενος ασθενής
παρακαλώ… Ο Άνθρωπός μας σηκώθηκε και μπήκε στο γραφείο του γιατρού.
Ο γιατρός, ένας άνθρωπος ευχάριστα στρογγυλοποιημένος με μυτερά μάτια και
μικρά αυτιά ή το ανάποδο, του πρόσφερε να καθίσει. Κάθισε . Τον ρώτησε τι
του συμβαίνει. Είπε…. Τέλος ο γιατρός αφού σκέφτηκε για πολύ λίγο ένας θεός
ξέρει τι, τράβηξε ένα χαρτί από το μαύρο ντοσιέ που ήταν τακτοποιημένο πλάι του
και άρχισε να γράφει την πρώτη ιατρική συνταγή για την μακροχρόνια
θεραπεία του:
1. Να διαγράψει από το λεξιλόγιό του
λέξεις που αρχίζουν από Θ, όπως … θέλω, θνητός , θεός, θάρρος, θησαυρός,
θάλασσα……..
2. Να αποφεύγει το αλάτι και γενικά τα αλμυρά
φαγητά και ειδικά τις… γαργάρες με αλατόνερο ακόμα κι όταν είχε κρυολόγημα. Κι
όταν λέμε να τις αποφεύγει εννοούμε δια ροπάλου . Ακόμα και φράσεις όπως, το
έκανε γαργάρα, ήταν εξοβελιστέες.
3. Να μην αναφέρεται ποτέ σε οτιδήποτε
είναι μπλε, βαθύ και νερουλό… .Σε οτιδήποτε επιπλέει, αποπλέει, παραπλέει,
διαπλέει, εκπλέει, εισπλέει και πάει λέγοντας..Αντίθετα μόνο για λόγους
παιδαγωγικά εκφοβιστικούς να προτιμά λέξεις όπως..βουλιάζει, πνίγεται,
καταποντίζεται…
4. Να γραφτεί σε ορειβατικές ομάδες αφού
πρώτα προμηθευτεί όλη την κατάλληλη εξάρτυση όπως σκοινιά, μπότες, παγουρίνια
και τρεις φορές την ημέρα μετά το φαγητό να βροντοφωνάζει τον περίπου εθνικό
ύμνο της πόλης, καλότυχα είναι τα βουνά..Επιπλέον, λίγο πριν κοιμηθεί, θα
πρέπει να λέει δυνατά δέκα φορές την παροιμία Αν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό
πάει το βουνό στον Μωάμεθ..
Ο γιατρός υπέγραψε και του έδωσε την συνταγή. Ο Άνθρωπός μας την πήρε και ρώτησε
με αγωνία. –Θα δω βελτίωση γιατρέ μου; -Πολύ πιθανό αγαπητέ μου..Πάντως όλα
εξαρτώνται από την πιστή εφαρμογή της συνταγής και από το πόσο βαθιά ή
όχι είναι η διάβρωσή σας από τα λάθος όνειρα…
Είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπός μας προσπάθησε πολύ να εφαρμόζει κατά γράμμα τις
ιατρικές οδηγίες .Έτσι τον πρώτο μήνα κιόλας σταμάτησε να βλέπει όνειρα με τη
θάλασσα. Ξύπναγε φορώντας τις πιτζάμες του και όπως όλοι οι φυσιολογικοί
άνθρωποι της πολιτείας μιλούσε για βουνά, σκαρφάλωνε σε βουνά, φωτογράφιζε
βουνά, ζωγράφιζε βουνά..Φυσιολογική ζωή, φυσιολογικά όνειρα…. Όμως ο άνθρωπός
μας δεν ήταν ευτυχισμένος… Νοσταλγούσε τις παλιές μέρες …Άλλωστε τι νόημα είχε
μια ζωή χωρίς τις λέξεις θέλω,θεός, θνητός, θάνατος, θάρρος, θησαυρός..θα
…θα..θάλασσα…
Πρώτα-
πρώτα έσκισε την συνταγή. Μετά ανέβηκε σε μια καρέκλα ,ύστερα σε ένα τραπέζι
και βροντοφώναξε τις απαγορευμένες λέξεις. Τέλος έφυγε από την πολιτεία που
ήταν ανάμεσα σε δυο βουνά. Έπρεπε να γνωρίσει το όνειρό του. Τη θάλασσα.
Κι αφού το κατάφερνε, θα ξαναγύριζε στον τόπο του. Γιατί, σκέφτηκε ο άνθρωπός
μας, οι θνητοί θέλουν πριν τον θάνατο να΄ χουν το θάρρος να γνωρίσουν τους
θησαυρούς της γης. Αυτοί είναι τα όνειρα… Το δικό του ήταν η θάλασσα…
2. Ο εκπαιδευτικός δεν απαξιώνει καμιά ιστορία μαθητή ακόμα και αν το χιούμορ φαντάζει υπερβολικά προκλητικό και παρατραβηγμένο. Δίνει χρόνο στο παιδί να
το….. βρει μόνο του και να καταλάβει πως
τελικά το χιούμορ καλλιεργείται, δεν είναι πάντα χοντροκομμένο, δεν
απαιτεί βωμολοχίες και μόνο,( κάποιες βέβαια είναι απαραίτητες), είναι
ανατρεπτικό χωρίς να είναι προσβλητικό και αγενές.( Κάποτε βέβαια μπορεί να
είναι και προσβλητικό όταν αναφέρεται στην εξουσία ) Και ότι το γέλιο του
κοινού κερδίζεται με κόπο και όχι με κάποιες ευκολίες του τύπου: μου ισοπέδωσες
το εγώ μου μα θα το βρεις απ΄ το γιο μου…. Που και αυτό είναι ωραίο, αρκεί να
μπει στην κατάλληλη ιστορία και στα κατάλληλα χείλη….
Ενδείκνυνται οι παρωδίες σοβαρών κειμένων όπως Η ΕΡΩΦΙΛΗ ΤΟΥ ΧΟΡΤΑΤΣΗ
ΕΡΩΦΙΛΗ: Αγαπημένε άκου με και μια φορά και μένα
Γιατί πολλά για λόγου σου τα έχω φυλαγμένα
Κι η ζήλεια σου κατάντησε πράγμα τι
ανυπόφορο
Κι αντί με σένα θα γινώ ταίρι με τον Καρπόφορο.
ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ: Νεράιδα μου πανέμορφη, ταίρι μου αγαπημένο
Ό,τι κι αν λέγεις σ΄ αγαπώ και ας μ΄ έχει γεγραμμένο
Στα μαύρα τα κατάστιχα ο κύρης σου, κυρά μου
Μα θα σε κλέψω με σπαθί κι όχι με τον παρά μου
ΕΡΩΦΙΛΗ: Πανάρετε ανεπρόκοπε, όλα εύκολα τα έχεις
Μα άλλος γαμπρός θε να φανεί μια μέρα και θα τρέχεις
Για τούτο σε παρακαλώ, έλα στα λογικά σου
Και ψάξε για καμιά δουλειά, να με χαρεί η καρδιά σου
ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ: Δεν το ΄ξερα γοργόνα μου πως θα με παρατήσεις
Στην αγκαλιά ενός πλούσιου για να αγκυροβολήσεις
Μα
θα στο πω και λαϊκά, εγώ.. κανένας άλλος
Αυτός
ο άλλος, αυτός ο άλλος είν΄ ευεργέτης μου μεγάλος.
ΕΡΩΦΙΛΗ: Αφού έχεις τόσο εγωισμό, τόσο μεγάλη γλώσσα
Και μου ΄κανες τα νεύρα μου ένα ζευγάρι
κρόσσια
Θα αφήσω τον πατέρα μου ό,τι ήθελε να κάνει
Και θα σε φέρουν σίγουρα μια μέρα στη λεκάνη
Γιατί πολλά μας τα ΄κανες, πολλά και μας τα είπες
Ψεύτικη είν΄ η αγάπη σου, εργόχειρο με τρύπες
Όμως εγώ εξύπνησα από το νάνι -νάνι
Γιατί από σένα σίγουρα , δε θέλω δει στεφάνι.
ΠΑΝΑΡΕΤΟΣ: Αγάπη μου, Ερωφίλη μου, αφέντρα κι άγγελέ
μου
Άφησε
τα πείσματα ,με αγάπη μίλησέ μου
Γιατί δε θα βρεις σαν και με να σε αγαπάει άντρα
Που θα πηδήξει αν χρειαστεί τη πιο ψηλή την μάντρα
Για να σε δει και να σου πει όρκους δέκα χιλιάδες
Και θε να κάνει δια σε μεγάλους σαματάδες…..
ΕΡΩΦΙΛΗ: Ο.Κ βρε
Πανάρετε και μ΄έπεισες καθότι
Με τα γλυκά τα λόγια σου η καρδιά μου εγίνη τόπι
Μα αν πάλι ψέματα μου λες, θε να σε κάνω τόπι
Αφού κρυφά καρδούλα μου σε πάρω στο κατόπι…..
3. Ο εκπαιδευτικός θυμίζει
στους μαθητές του ότι η ίδια η γλώσσα έχει χιούμορ. Πότε; Όταν δεν γνωρίζουμε τη διαφορετική σημασία
των συνωνύμων τα οποία απαιτούν διαφορετικό γλωσσικό περιβάλλον μπορεί να
φτιάξουμε κείμενα εξόχως χιουμοριστικά . π.χ δεν λέμε …παρακαλώ θα πάρω πετεινό
μακαρονάδα αλλά κόκορα, φίλησε όχι το λεπτεπίλεπτο χερούλι της αλλά το χεράκι
της εκτός αν η αγαπημένη του είναι
ντουλάπα ή πόρτα. Η κρέμα αυτή κάνει καλό στο δέρμα σας, στην επιδερμίδα σας
και όχι στο πετσί σας…. Πέθανε και όχι τα
τίναξε, εκτός αν αναφέρεσαι με σκληρότητα και περισσή αδιαφορία σε κάποιον που
δεν σε απασχολεί καθόλου αν εξακολουθεί να υπάρχει στο πλανητικό μας σύστημα…
Ενδείκνυνται κείμενα του τύπου: Κάντο όπως ο συγγραφέας..Ο
Λασκαράτος εν προκειμένω… Οι μαθητές
παρουσιάζουν με χιούμορ κάποιους ανθρώπινους τύπους σαν τον κακό μαθητή του Λασκαράτου.
Βρίσκεται παντού. Στο λεωφορείο, στο δρόμο ,στο γραφείο
,στο διπλανό μας δωμάτιο. Και έχει μια καταπληκτική ικανότητα. Να κάνει
τα νεύρα μας να χορεύουν τσάρλεστον. Θα
μου πείτε. Τι πρόβλημα έχω με τον ομολογουμένως υπέροχο αυτόν και
εντυπωσιακότατο χορό; Απαντώ. Κανένα. Απλώς προσπαθώ με την μεταφορική αυτή
χορευτική πανδαισία να περιγράψω την ταραχή και την ένταση που μου δημιουργεί ο
ιδιότροπος άνθρωπος.
Δεν είναι που δεν ικανοποιείται εύκολα με τίποτα. Η ατάκα
που με τρελαίνει περισσότερο μετά από αμέτρητα παράπονα και γκρίνιες για κάθε
τι που κινείται στο οπτικό του πεδίο και την εκτοξεύει αλύπητα για να σου δώσει
τη χαριστική βολή, είναι<< Και είμαι τόσο εύκολος άνθρωπος! Δεν
καταλαβαίνω γιατί οι άλλοι τα ΄χουν μαζί μου..>> Μένεις άφωνος, speechless που
λένε και οι φίλοι μας οι Εγγλέζοι με την άφεση αμαρτιών που δίνει γενναιόδωρα
στις ιδιοτροπίες του, που τις χαρακτηρίζει καλλιτεχνικές ή άλλως πως
ευφάνταστες εκφάνσεις ενός ιδιοφυούς μυαλού και μιας εξίσου ενδιαφέρουσας
προσωπικότητας.
Έχεις την ατυχία να καθίσεις μαζί του στο λεωφορείο; Θα σου
ζητήσει όχι με ιδιαίτερη ευγένεια τη θέση δίπλα στο παράθυρο αναπτύσσοντας μια
φανταστική ιστορία ότι ήταν δική του και μάλλον έγινε λάθος κατά την έκδοση των
εισιτηρίων. Θέλοντας να τον αποφύγεις θα κάνεις πως κοιμάσαι ή θα ανοίξεις ένα
βιβλίο για να δείξεις λιγότερο ξεβολεμένος από τη θέση σου αλλά δεν θα
καταφέρεις τίποτα. Θα βρει τρόπο να ασχοληθείς πάλι μαζί του γιατί θα τον
θαμπώνει ο ήλιος και το παράθυρο δεν έχει την κατάλληλη κουρτίνα για να τον
προστατέψει, δεν περνάει η ώρα και κάποια στιγμή εντελώς αθώα θα σας πει
<<Δεν είναι ωραίο το βιβλίο σας, το έχω διαβάσει>>
Είναι συνάδελφός σου στη δουλειά; Τα συλλυπητήριά μου. Δεν
ξέρεις ποτέ πώς θα σου συμπεριφερθεί. Όλα τον ενοχλούν αλλά τίποτα το
σημαντικό. Διυλίζει τον κώνωπα και καταπίνει την κάμηλο. Αποφεύγει βέβαια να
εκδηλώνει τις χαριτωμένες ιδιοτροπίες του αν έχει ανάγκη τη βοήθειά σου αλλά
είναι ιδιαίτερα εκδηλωτικός στην αντίθετη περίπτωση. Του μιλάς; Σου απαντάει
βαριεστημένα γιατί κάτι πολύ πιο σημαντικό σκέφτεται. Δεν του μιλάς; Σε ρωτάει,
γιατί, με προσποιητό ενδιαφέρον και σε αποτελειώνει με τη φράση – Βλέπω, δεν
αισθάνεσαι καλά σήμερα - Θέλεις να ανοίξεις το παράθυρο; Σου επιτρέπει αλλά
ταυτόχρονα εξιστορεί στον διπλανό σου ότι υποφέρει από ψύξη που σίγουρα
οφείλεται στο βορειοανατολικό παράθυρο που μόλις σου έδωσε την άδεια να
ανοίξεις. Όταν πανικόβλητος το κλείνεις γιατί δεν θέλεις να πάρεις στο λαιμό
σου τον άνθρωπο και την ιδιότροπη ψύξη του, αρχίζει να κάνει αέρα με τον
προχειρότερο τρόπο που βρίσκει –ακόμα και με τα γραπτά σου- γιατί ξαφνικά
ζεσταίνεται και σίγουρα θα κολλήσει κανένα μικρόβιο μια και ο χώρος δεν
αερίζεται καλά.. Σε αυτό το σημείο είναι που αναρωτιέσαι χαμηλόφωνα: Τι πίνει
και δεν μας δίνει;
Είναι γείτονάς σου; Σε λυπάμαι πραγματικά. Εκτός αν
αλλάξεις σπίτι πράγμα που το έχεις ψάξει αλλά από τη μια η οικονομική κρίση και
από την άλλη η ατυχία που σε δέρνει, απομακρύνουν αυτό το τόσο εκπληκτικό
ενδεχόμενο. Υποτάσσεσαι λοιπόν στη μοίρα σου. Κλειδαμπαρώνεσαι για να
ακούσεις μουσική, γιατί τον ενοχλεί ,παρκάρεις στην άλλη άκρη του κόσμου, γιατί
εννοεί αυτός μόνο να παρκάρει δίπλα από τη μύτη σου, και κατεβάζεις τα
σκουπίδια σου τρέχοντας και τις ώρες που δεν είναι σπίτι, γιατί, έτσι και σε
δει, θα τρέξει να σε απασχολήσει για δυο λεπτά, που θα γίνουν εύκολα ώρα, γιατί
έχει πολλά παράπονα να σου πει και πολλές προτάσεις να κάνει για να λυθούν τα
προβλήματα της πολυκατοικίας σας, της γειτονιάς σας ,του δήμου σας και της
Ελλάδας εν γένει.
Αν τον έχεις φίλο ή σύντροφο τα πράγματα
αλλάζουν. Δεν είσαι μόνο θύμα αλλά και θύτης του εαυτού σου και των γύρω σου.
Φταις και το ξέρεις που ανέχεσαι να σε φορτώνει ενοχές και ευθύνες ενώ ποτέ δεν
αναλαμβάνει τις δικές του γιατί κανένας δεν τον καταλαβαίνει, κανένας δεν τον
συμπαθεί- γιατί άραγε;- κανένας δεν τον νιώθει. Μαγείρεψες; Είναι λίγο ανάλατο
ή αλατισμένο ή ζεστό ή κρύο ή…. Δεν μαγείρεψες μια φορά γιατί δεν πρόλαβες ; Αντί
να σε βοηθήσει, σου τονίζει πόσο πεινάει μέχρι που δεν αντέχεις και ξεσπάς στον
πρώτο τυχόντα ανυποψίαστο άνθρωπο που θα βρεθεί μπροστά σου .Πότε είναι που
κάνει τον υπεράνω, τον γενναιόδωρο και τον ευαίσθητο; Όταν αντιληφθεί ότι θα σε
χάσει. Ότι δεν θα του ξαναμιλήσεις ,ότι η φιλία σας τελειώνει εδώ. Αν αυτό δεν
συμβεί, επαναλαμβάνει αμέσως τις ανεκδιήγητες ιδιοτροπίες του . Του έκανες δώρο
ένα πουκάμισο; Σου τονίζει ότι δεν του αρέσει το χρώμα και αν το αλλάξεις το
ξανασκέφτεται και βλέπει ότι τελικά του άρεσε το προηγούμενο και όταν το
ξαναλλάξεις λέει χωρίς να σε κοιτάζει. Ένα βιβλίο, βέβαια, ίσως ήτανε
καλύτερο..Γιατί ο ιδιότροπος είναι συνήθως βιβλιοφάγος. Είναι που προσπαθεί να
ανακαλύψει καινούργια πεδία για να ξαπλώσει αναπαυτικά τις ιδιοτροπίες
του πασπαλίζοντάς τες και με μια πολιτικοϊδεολογική προσέγγιση που δεν είναι
εύκολο, εσύ ο κουτός, να κατανοήσεις ….
Αν πάλι τον έχεις γεννήσει, αναρωτιέσαι συχνά μήπως ήταν προτιμότερη η αντισύλληψη.......
Θα μου πείτε ..Ποιος ιδιότροπος; Αυτός είναι και αδιάκριτος
και γκρινιάρης και ιδιοτελής και παράξενος και χίλια δυο άλλα ελαττώματα που θα
μου τελείωνε το μελάνι να τα περιγράψω. Αυτός είναι όμως. Με μια δόση κωμική
για να μην βαρύνουμε πολύ το κλίμα. Άλλωστε μόνο έτσι αντέχεται η ζωή.
Όταν την κοροϊδεύεις…
4. Ο εκπαιδευτικός έχει πάντοτε στο νου του ότι δίνει
μπροστά στους μαθητές του μια παράσταση. Ο τόνος της φωνής του, οι
κινήσεις του, οι εκφράσεις του προσώπου του , το στήσιμο του κορμιού του , οι
σιωπές του, οι ματιές του, και βέβαια η καλή γνώση του αντικειμένου του
συμπράττουν στο να κρατήσουν το
ενδιαφέρον των μαθητών του οι οποίοι
ομολογουμένως δεν κερδίζονται και τόσο
εύκολα. Όλοι έχουμε ακούσει τις
απαξιωτικές φράσεις… πουντιάσαμε,
γαργαλίστε με για να γελάσω, σε μια προσπάθεια που πολύ φιλότιμα κάναμε για να
παρουσιάσουμε με χιούμορ μια τουλάχιστον βαρετή ενότητα.. Εμείς όμως συνεχίζουμε
ακάθεκτοι… γιατί όπως είπαμε εκτός από χιούμορ έχουμε και πολύ θράσος…. Και
είμαστε αποφασισμένοι να μην παραδώσουμε
τα όπλα εύκολα. Ποτέ δεν ξεχνάμε ότι το χιούμορ είναι η ευγένεια του
απελπισμένου! (Όσκαρ Ουάιλντ) Και εμείς είμαστε πολύ απελπισμένοι….
5. Όταν ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί χιούμορ στην διδασκαλία του
θα πρέπει να είναι ικανός να επαναφέρει την τάξη …στην τάξη. Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να δημιουργηθεί
ένα τέτοιο πανδαιμόνιο εξαιτίας μιας χιουμοριστικής πετυχημένης ατάκας κατά τη
διάρκεια της διδασκαλίας και η συνέχεια του μαθήματος να αποβεί καταστροφική
για τα νεύρα και τις αντοχές του. Άρα κάνουμε χιούμορ μόνο όταν έχουμε
εκπαιδεύσει την τάξη μας να το αποδέχεται ως τρόπο διδασκαλίας και όχι ως
μέθοδο κατάργησής της…
6. Η διδασκαλία είναι βέβαια σοβαρή υπόθεση αλλά όχι σοβαροφανής
και βαρετή. Στην περίπτωση αυτή, τα αγαθά της παιδείας κόλποις και όχι μόνο
κόποις κτώνται. Το μεγάλο κόλπο λοιπόν είναι το χιούμορ. Όχι το επιθετικό αλλά το ανατρεπτικό ,το τρυφερό, το γλυκόπικρο
, το ταιριαστό με τη ζωή και τα πολλά πρόσωπά της. Ο εκπαιδευτικός λοιπόν
χρησιμοποιεί χιούμορ μόνο όταν είναι σίγουρος ότι αυτό δεν θα καταλήξει σε
καζούρα σε βάρος του ή σε βάρος κάποιου μαθητή που ενδεχομένως πληγωθεί
ανεπανόρθωτα από μια τέτοια κατάληξη…
7.Να επαναλάβουμε ότι το χιούμορ δεν έχει νόημα στην τάξη αν δεν
μπορεί να υποστηριχτεί από έναν εκπαιδευτικό που πιστεύει πως η τάξη είναι σοβαρή υπόθεση!!!
8. Τέλος να πούμε πως
το χιούμορ δεν είναι μόνο εργαλείο ,τρόπος διδασκαλίας ή στόχος. Είναι κυρίως
τρόπος ζωής και σκέψης. Είναι στάση ζωής
που σε σώζει από την κατάθλιψη και την πλήξη Είναι χούι που φεύγει με την ψυχή
του ανθρώπου και ως τέτοιο πρέπει να το διδάσκουμε πρώτα στον εαυτό μας και
μετά στους μαθητές μας. Θέλετε ένα παράδειγμα;
Όταν ο Αλέκος Σακελάριος νοσηλευόταν στον Ερυθρό,
άρρωστος βαριά τον επισκέφτηκε όλος ο καλλιτεχνικός κόσμος. Ανάμεσά τους και ο
Μίμης ο Πλέσσας. Μπαίνοντας στον θάλαμο, ο Πλέσσας με πρόθεση να ενθαρρύνει τον
άρρωστο Αλέκο του λέει: «Αλεκάρα, μια χαρά σε βλέπω». Και ο Αλέκος: «Πεινάω»!
Τότε ο Πλέσσας τον επιπλήττει λέγοντάς του: «Αχάριστε. Σε ταΐζουν από τόσες
μεριές. Άλλος ορός στο αριστερό σου χέρι, άλλος στο δεξί, άλλος από τη μύτη».
Και ο Αλέκος: «Α, ναι; Το βράδυ να ’ρθεις να σου κάνω το τραπέζι»… Την επόμενη
μέρα πέθανε…. Το χιούμορ δεν τον εγκατέλειψε ποτέ….
ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ
Υ.Γ: Καλή σχολική χρονιά σε όλους τους συναδέλφους μου!!!!Έχουν
την εκτίμηση και την αγάπη μου…..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου