Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΚΡΥΒΕ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ...

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΕΚΡΥΒΕ ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ…

Ξύπναγε πάντοτε νωρίς για τη δουλειά για να κρύψει τα φτερά του κάτω από το μπλέ πουκάμισο και το αδιάβροχο που είχε  αγοράσει μια βροχερή μέρα στο Βερολίνο. Ή στο γκρι σακάκι με τις μπλε τσέπες ή στο καφέ μπουφάν, δώρο γενεθλίων… Τέλος πάντων, κάπου να τα κρύψει πριν φανεί το παράδοξο του πράγματος..Άνθρωπος με φτερά που πετάνε..

Έπινε τον καφέ του στην ίδια  κούπα , δώρο από αυτά που δεν ξέρεις τι να πάρεις και λες μια κούπα πάντα χρειάζεται και στο τέλος γίνονται τα πιο αγαπημένα. Δεν θυμήθηκε ποτέ ποιος του τη χάρισε. Έριχνε μια τελευταία ματιά στα κλειδιά του, στα γυαλιά του, στο κινητό του..Άνοιγε την πόρτα και πεταγόταν στο δρόμο .Τα φτερά του  τρώγονταν να ανοίξουν. Αλλά ανάμεσα στους ανθρώπους αυτό ήταν άκρως επικίνδυνο.. Η συμπεριφορά του  θα χαρακτηριζόταν αποκλίνουσα , ψυχοπαθολογική με έντονες ριπές διαταραχής και θα έμπλεκε πάλι σε σκοτούρες..

Να εξηγεί σε κάθε πικραμένο ότι αυτό ήταν ένα δικό του χαρακτηριστικό που δεν μπορούσε να το διορθώσει γιατί πολύ απλά ήταν καταδικό του, φύση του, μελωδία στη  πολύ προσωπική του σύνθεση που μιλούσε  για ουρανό, ανοιχτούς ωκεανούς  και σύννεφα με  σχέδια στον μακρινό ορίζοντα… Τρέλες δηλαδή..

Εκείνο το πρωί , όπως κάθε πρωί ,είχε κρύψει τα φτερά του. Έφτασε στο γραφείο του καθυστερημένος αφού δυο λεωφορεία είχαν περάσει γεμάτα και δεν είχε καταφέρει να επιβιβαστεί σπρώχνοντας και βρίζοντας όπως οι άλλοι. Δεν καταδεχόταν τέτοιες συμπεριφορές,αυτό όμως δεν σήμαινε ότι δεν αγχωνόταν μήπως καθυστερήσει..Εκείνο το πρωί μάλιστα αγχώθηκε τόσο που παραλίγο να βγάλει τα φτερά του και να πετάξει..Θυμήθηκε όμως αυτό που είχε διαβάσει όταν πήγαινε Γυμνάσιο στο βιβλίο της Γλώσσας: Ομαλή συμπεριφορά είναι αυτή που προσαρμόζεται στο φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα και τη μεγαλύτερη δυνατή ευτυχία. Θυμήθηκε επίσης ότι συνέχιζε κάπως έτσι..Δυο όψεις προσαρμογής του ανθρώπου υπάρχουν :Η διαπροσωπική και η ενδοπροσωπική.. Ικανοποιητική διαπροσωπική σχέση προσαρμογής είναι αυτή που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της κοινωνικής ομάδας , έχει συναντίληψη , και χαλιναγωγεί τις παρορμήσεις και τις αντιδράσεις της..Ενδοπροσωπική πάλι δεν θυμόταν τι πάει να πει αλλά με κάποιο τρόπο θα αναφερόταν στον εαυτό του… Εκείνο το πρωί που αργοπόρησε του έφτανε να μη διαρραγεί η Διαπροσωπική σχέση προσαρμογής..Και έκρυψε τα φτερά του ..

Ήταν ερωτευμένος με το διπλανό κορίτσι στο γραφείο αλλά πώς θα μπορούσε να της εξομολογηθεί τον έρωτά του..Αργά η γρήγορα θα έπρεπε να της φανερώσει το μυστικό των φτερών του και αυτή δεν θα ήξερε από πού να φύγει..Ποια θα ήθελε να έχει σχέση με κάποιον που έχει φτερά.. Όσο δελεαστικό κι αν ακούγεται όταν έχει μποτιλιάρισμα, δεν ήταν κατάλληλος για γαμπρός.. Άσε που αυτή  είχε και υψοφοβία  και έκανε χρόνια ψυχανάλυση για να την ξεπεράσει..Καμιά τύχη στον έρωτα , σκέφτηκε..Και έκρυψε τον έρωτά του.

Αρκέστηκε λοιπόν να της χαμογελάσει και κρύφτηκε πίσω από τα χαρτιά του. Άνοιξε τον υπολογιστή του και έλεγξε τα email  του..Κανένα ενδιαφέρον .Ένα μόνο με αριθμό 17  και ημερομηνία χθεσινή  του τράβηξε την προσοχή..Κάποιος είχε απαντήσει στην πρόθεσή του να πουλήσει το πατρικό του ..Απάντησε αμέσως και κανόνισε ραντεβού το ίδιο απόγευμα στις 6..Είχε μάθει από μικρός να είναι αποφασιστικός σε σχέση με τα υλικά πράγματα..Το πατρικό σπίτι βέβαια δεν είναι απλά ένα υλικό πράγμα αλλά ήθελε να ξεμπερδεύει με το παρελθόν..Δεν θα επέτρεπε τώρα στον εαυτό του να πισωγυρίσει. Γιατί όσο να πεις, το πατρικό του ….Και έκρυψε τη λύπη του..

Δούλεψε αρκετές ώρες χωρίς διακοπή..Έκανε όλα όσα του ζητήθηκαν με υπερβάλλοντα ζήλο και με επίδειξη σχεδόν μιας απαράμιλλης εργατικότητας σαν αυτή που έδειχνε μαθητής όταν έπρεπε να παραδώσει εργασίες εφτά ωρών στην πιο δύσκολη μέρα της εβδομάδας..Με τα καλύτερά του γράμματα και με τα καλύτερά του ψέματα..Φυσικά δεν περίμενε να καταλάβει κανείς την κούρασή του ούτε τότε ούτε τώρα..Οι καθηγητές του ήταν όπως και το αφεντικό του. Ευχάριστα  στρογγυλοποιημένοι και δυσάρεστα αδιάφοροι..Α..και άκρως απαιτητικοί στα χρονοδιαγράμματα και τις προθεσμίες ..Και μόνο στη σκέψη τους ένιωθε την πίεση του να ανεβαίνει και τα φτερά του να φουσκώνουν στην πλάτη του ως ένδειξη διαμαρτυρίας..Βρήκε όμως αμέσως την ψυχραιμία του και έκρυψε το θυμό του…

Η κοπέλα  από το  διπλανό γραφείο ήρθε κοντά του..Τον φώναξε με νάζι με το όνομά του και τον ακούμπησε στην πλάτη σε μια προσπάθεια να τον πλησιάσει λίγο περισσότερο ακολουθώντας μάλλον τις συμβουλές κάποιας φίλης που συνήθιζε να κάνει την προξενήτρα στις παρέες και να παντρεύει κόσμο..Στους χωρισμούς τους βέβαια δεν ανακατεύεται ποτέ..Ας πρόσεχαν..Η ζωή έχει και συμβιβασμούς και η μεγαλύτερη αρετή των παντρεμένων πρέπει να είναι η συναντίληψη και η προσαρμοστικότητα.. Το λέει και το τραγούδι..Τα όνειρά μου κόκκινα, τα όνειρά σου άσπρα, ρούχα μαζί που πλύθηκαν και έχουνε γίνει ρόζ.. Το κορίτσι του πρότεινε με χαμόγελο μια βόλτα το Σαββατοκύριακο..Δέχτηκε..Αλλά κρατούσε πάντοτε μικρό καλάθι..Σίγουρα δεν θα της αρέσει... Και έκρυψε τη χαρά του..

Η ώρα ήταν 5 και τέταρτο..Έπρεπε να βιαστεί για το ραντεβού του στις 6. Βρήκε επιτέλους αγοραστή για το πατρικό του..Στο λεωφορείο ευτυχώς δεν είχε πολύ κόσμο..Κάθισε στο πίσω μέρος γιατί του άρεσε να παρατηρεί τον κόσμο..Το παζλ των διαφορετικών ματιών που  κοιτούσαν, άλλος την οθόνη του κινητού του, άλλος την εφημερίδα του, άλλη αφηρημένα έξω από το παράθυρο, ενίσχυε την εικόνα που είχε σχηματίσει από μικρός για το σύμπαν..Ότι είναι άγνωστο και γνωστό μαζί, υπερκινητικό και ακίνητο την ίδια στιγμή , αδιάφορο και ενδιαφέρον οπωσδήποτε..Ξανασκέφτηκε το ραντεβού του Σαββατοκύριακου με το κορίτσι αλλά η ιδέα ότι έπρεπε να της μιλήσει για τα φτερά του τον επανέφερε στην πραγματικότητα..Και έκρυψε την ελπίδα του..

Όταν έφτασε στο πατρικό του, άνοιξε την πόρτα βιαστικά..Η ώρα ήταν 6 παρά. Ευτυχώς δεν είχε αφήσει τον αγοραστή να περιμένει έξω στη βροχή..Βροχερή μέρα ήταν και η προηγούμενη που είχε ξανάρθει… Δεν ήξερε  γιατί αλλά στα πατρικά των ανθρώπων προς πώληση ταιριάζει η βροχή.. Είχε καταλήξει σ΄ αυτή τη σκέψη  μετά από μεγάλη περίσκεψη ένα ολόκληρο βράδυ που δεν τον έπιανε ύπνος και τα αχρηστεμένα του φτερά τον ενοχλούσαν τόσο που ευχήθηκε να μην τα είχε..Ναι… Στα πατρικά σπίτια που πουλιούνται, ταιριάζει η βροχή..Προχώρησε στο χώρο που ήταν παλιά το δωμάτιό του..ίδιο και απαράλλακτο όπως το είχε αφήσει πριν από τον μάταιο τούτο κόσμο φύγουν οι γονείς του στους οποἰους μάλλον χρωστούσε τα φτερά του..Και την αχρήστευσή τους… Ίσως πάλι όχι..

Το μάτι του έπεσε σε ένα ντοσιέ που ξεχείλιζε χαρτιά..Οι σημειώσεις του κάθε φορά που παρακολουθούσε ένα βαρετό μάθημα στο σχολείο..Στιχάκια από ποιήματα…. Κάθε φορά που σχεδιάζω μια απόδραση, σκέφτομαι τους φρουρούς με τα σκυλιά, τον προβολέα εκεί πάνω που χτενίζει….. Με τις πρώτες σταγόνες της βροχής σκοτώθηκε το καλοκαίρι….. Ερωτοκαρδούλες  χαζές και σκίτσα με φτερά..Και ένας ορισμός με κεφαλαία γράμματα..Η δεύτερη όψη προσαρμογής του ανθρώπου είναι η Ενδοπροσωπική ..Στην ομαλή συμπεριφορά ενδοπροσωπική προσαρμογή σημαίνει θετική στάση απέναντι στη ζωή και στον εαυτό του…Με δυο λέξεις..Να τα έχει βρει με τον εαυτό του… Να τα έχει βρεί με τον εαυτό του.. Ώρα Χημείας ήταν ..Τώρα θυμήθηκε…Να τα έχει βρει με τον εαυτό του…

Το κουδούνι χτύπησε και ένας βιαστικός κύριος  έριξε μια ματιά στον χώρο. Από αυτούς που αγοράζουν παλιά σπίτια για να τα γκρεμίσουν..Δεν τον ενδιέφερε είπε, τελικά..Το είχε φανταστεί αλλιώς..Όταν έκλεισε η πόρτα πίσω του το μόνο που ήξερε ήταν ότι δεν θα πουλούσε το σπίτι..Έπρεπε πρώτα να μελετήσει όλες τις σημειώσεις του στα βαρετά μαθήματα ..Αυτό απαιτούσε χρόνο… Όχι , δεν μπορούσε να τις πάρει μαζἰ του..Αυτό απαιτούσε να βρίσκεται στο φυσικό τους χώρο..Να τα βρει με τον εαυτό του…. Έφυγε  σίγουρος πως θα ξαναγυρίσει…

Το Σαββατοκύριακο στο ραντεβού με το κορίτσι πήγε χαρούμενος..Και αποφασισμένος να μη κρύψει τίποτα..Δεν περίμενε ούτε καν να παραγγείλουν..Έχω στη πλάτη μου φτερά , της είπε..Το έχω καταλάβει , απάντησε εκείνη..Παρήγγειλε σκέτο καφέ..Για πρώτη φορά δεν έκρυψε τίποτα…

                                                ΦΟΥΚΑ ΜΑΡΙΑ

Υ.Γ: Το αφιερώνω σε αυτούς που δεν κρύβουν ποτέ τα φτερά τους…

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ..

ΠΟΙΗΣΗ

Τὸ σκάκι

Ἔλα νὰ παίξουμε...
Θὰ σοῦ χαρίσω τὴ βασίλισσά μου
Ἦταν γιὰ μένα μιὰ φορὰ ἡ ἀγαπημένη
Τώρα δὲν ἔχω πιὰ ἀγαπημένη

Θὰ σοῦ χαρίσω τοὺς πύργους μου
Τώρα πιὰ δὲν πυροβολῶ τοὺς φίλους μου
Ἔχουν πεθάνει ἀπὸ καιρὸ
πρὶν ἀπὸ μένα

Ὅλα, ὅλα καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω
Ὅλα, ὅλα καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω
Μονάχα ἐτοῦτο τὸν τρελό μου θὰ κρατήσω
ποὺ ξέρει μόνο σ᾿ ἕνα χρῶμα νὰ πηγαίνει

δρασκελώντας τὴν μίαν ἄκρη ὡς τὴν ἄλλη
γελώντας μπρὸς στὶς τόσες πανοπλίες σου
μπαίνοντας μέσα στὶς γραμμές σου ξαφνικὰ
ἀναστατώνοντας τὶς στέρεες παρατάξεις

Ἔλα νὰ παίξουμε...

Ὁ βασιλιὰς αὐτὸς δὲν ἤτανε ποτὲ δικός μου
Κι ὕστερα τόσους στρατιῶτες τί τοὺς θέλω!
Τραβᾶνε μπρὸς σκυφτοὶ δίχως κἂν ὄνειρα
Ὅλα, ὅλα, καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω

Ὅλα, ὅλα, καὶ τ᾿ ἄλογά μου θὰ στὰ δώσω
Μονάχα ἐτοῦτο τὸν τρελό μου θὰ κρατήσω
ποὺ ξέρει μόνο σ᾿ ἕνα χρῶμα νὰ πηγαίνει
δρασκελώντας τὴν μίαν ἄκρη ὡς τὴν ἄλλη

γελώντας μπρὸς στὶς τόσες πανοπλίες σου
μπαίνοντας μέσα στὶς γραμμές σου ξαφνικὰ
ἀναστατώνοντας τὶς στέρεες παρατάξεις
Ἔλα νὰ παίξουμε...

Κι αὐτὴ δὲν ἔχει τέλος ἡ παρτίδα...

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ: ΈΦΥΓΕ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

«Η ποίηση είναι μια δυνατότητα έκφρασης: θα μείνει κανείς μόνο σ’ αυτή ή θα επιχειρήσει να εκφραστεί και μ’ άλλους τρόπους; Ή θα φτάσει κάποτε σ’ ένα σημείο που δεν θα αισθανθεί την ανάγκη της έκφρασης; Κι αυτό όχι από αδιαφορία ή παραίτηση· εντελώς το αντίθετο: από την οδυνηρή, αν θέλεις, διαπίστωση της φτώχειας των εκφραστικών του δυνατοτήτων. Της φτώχειας δηλαδή των λέξεων να αποδώσουν την ουσία της ζωής (...) Τότε σταματά. Τότε επιλέγει τη σιωπή. Που και η σιωπή, ορισμένες φορές και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι μια έκφραση. Εγώ θα έλεγα πως είναι και μια πράξη.»* (από τη συνέντευξη του Μανόλη Αναγνωστάκη στην τηλεοπτική εκπομπή «Παρασκήνιο», Σάββατο 1η Ιανουαρίου, 1983). Πηγή: www.lifo.gr

Υ.Γ: Ο Μ. Αναγνωστάκης είναι  πολυαγαπημένος μου..Απολαμβάνω να τον ακούω να διαβάζει τα ποιήματά του… Η φωνή του σταθερή και μεστή συντροφεύει αρμονικά τις λέξεις του που κουβαλάνε την ψυχή του.. Σε αντιποιητικούς καιρούς μια όαση να τον ακούς και να θυμάσαι τις αιώνιες αξίες που προβάλλει η γραφή του..Τον είπαν ποιητή της ήττας… Για ιστορικούς λόγους και μόνο μια και ανήκει στην πλευρά του εμφυλίου που νικήθηκε..Η Ποίηση όμως είναι από μόνη της μια νίκη..Ενάντια στη φθορά του χρόνου  και στον εφησυχασμό της σιωπής..Κάποιος που γνωρίζει θα μου πει βέβαια  πως και ο Αναγνωστάκης  επέλεξε τα τελευταία αρκετά χρόνια να μην γράφει ποίηση..Επέλεξε τη σιωπή..Ο ίδιος εξηγείται παραπάνω, στο απόσπασμα της συνέντευξης..Μερικές φορές η σιωπή είναι και μια πράξη..Πολύ ποιητική....

                                                          ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ

ΑΡΛΕΤΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ...

Στίχοι - Μουσική: Αρλέτα

Σέρνεις τα βήματα βαριά στις γειτονιές και τα σοκάκια

 Λόγια χαράζεις μαγικά σ’ όλα του πάρκου τα παγκάκια

Σ’ αυτή την πόλη μοναχός και το χωριό στενό και ξένο

Ταξίδια φτιάχνεις στο νερό και στο ταβάνι σου ένα τρένο

 Ξεκίνησες κατακτητής, λιγάκι ονειροπαρμένος

Στη χώρα σου ένας ναυαγός, στην πόλη σου αδικοχαμένος Κρυφοκοιτάς πόρτες κλειστές, ζηλεύεις τ’ άγνωστα ζευγάρια

 Οι υποσχεμένες ηδονές γίνονται πρόστυχα παζάρια

 Την πύλη ορίζουνε οι ληστές κι ο τεχνοκράτης την κρεμάλα

Τη μοίρα σου οι πειρατές κι εσύ ανδρείκελο και μπάλα

Σεργιάνι βγήκανε οι Θεοί, πουλιούνται στο μοναστηράκι

 Τσέπη βαθιά, καρδιά ρηχή, σωτήρες μ’ άψογο μουστάκι Απατεώνες πειστικοί, ποιοτικά εξελιγμένοι

Πουλήσου ν’ αγοράσεις γη από πολύ καιρό χαμένη

 Κι αν κάτι πάει ν’ ανεβεί, κι αν κάτι πάει να πετάξει

Έχουνε δόντια και οι ουρανοί και ξόβεργες από μετάξι

Σέρνεις τα βήματα βαριά στις γειτονιές και τα σοκάκια

 Λόγια χαράζεις μαγικά σ’ όλα του πάρκου τα παγκάκια

Μοναχικέ περπατητή, μοναχικό γερτό αγόρι

Χωρίς τη χάρη του ποιητή μέσα σου κουβαλάς την πόλη.

Υ.Γ: Στην συμβολή των οδών Ιουστινιανού και Καλλιδρομίου στα Εξάρχεια, απέναντι από το σπίτι της , χθες έγιναν τα αποκαλυπτήρια ενός γλυπτού αφιερωμένου στη μνήμη της αγαπημένης ερμηνεύτριας –μουσικού  και στιχουργού Αρλέτας που έφυγε από κοντά μας στις 8 Αυγούστου του 2017…

Ακριβώς σ΄ αυτό το σημείο, είχε γυριστεί η τελευταία σκηνή της θρυλικής ταινίας ΣΤΕΛΛΑ του Μιχάλη Κακογιάννη..ποιοι δε θυμούνται τη ξακουστή ατάκα του Γ.Φούντα …Στέλλα φύγε. Κρατάω μαχαίρι…

Απέναντι από το κέντρο Παράδεισος, λοιπόν, της αγαπημένης μου ταινίας Στέλλα , στην αυλή του οποίου ήταν το σπίτι της, είναι τώρα ένα γλυπτό για να θυμίζει την Αρλέτα μας..Τα τραγούδια της είναι από τα πολυαγαπημένα μου….Τώρα σε έναν άλλο παράδεισο, αυτόν της ψυχής μας τραγουδά μαζί μας…

Ακόμα κι αν φύγεις
για το γύρο του κόσμου
θα' σαι πάντα δικός μου
θα είμαστε πάντα μαζί

Και δε θα μου λείπεις
γιατί θα 'ναι η ψυχή μου
το τραγούδι της ερήμου
που θα σ' ακολουθεί

Τα ήσυχα βράδια
η Αθήνα θ' ανάβει
σαν μεγάλο καράβι
που θα 'σαι μέσα κι εσύ

Και δε θα σου λείπω
γιατί θα 'ναι η ψυχή μου
το τραγούδι της ερήμου
που θα σ' ακολουθεί

Ακόμα κι αν φύγεις
για το γύρο του κόσμου
θα' σαι πάντα δικός μου
θα είμαστε πάντα μαζί

Και δε θα μου λείπεις
γιατί θα 'ναι η ψυχή μου
το τραγούδι της ερήμου
που θα σ' ακολουθεί

Τα ήσυχα βράδια
θα περνάει φωτισμένο
της ζωής μου το τρένο
που θα 'σαι μέσα κι εσύ

Και δε θα σου λείπω
γιατί θα 'ναι η ψυχή μου
το τραγούδι της ερήμου
που θα σ' ακολουθεί

Το πρώτο τραγούδι που αναρτώ δεν μπορώ να το σχολιάσω..Με στεναχωρεί πολύ αλλά μου αρέσει και πολύ…Οι φίλοι μου θα το καταλάβουν..Το αφιερώνω σε όλους τους μοναχικούς ανθρώπους της πόλης , κάθε πόλης..Που δεν σταματούν να ψάχνουν την ποιότητα σε κάθε σχέση, σε κάθε βήμα, σε κάθε δρόμο και σοκάκι..Το αφιερώνω τέλος σε όλους τους ευαίσθητους ανθρώπους..

Ακόμα κι αν φύγει λοιπόν είναι εδώ..Κι εγώ που βρέθηκα στην Αθήνα αυτές τις μέρες , σε δύσκολες στιγμές, ένιωσα ότι η πόλη που σπούδασα και ερωτεύτηκα είναι εκεί, μπορεί αλλαγμένη κάπως …πολύ… αλλά εκεί… Τραγουδώ κι εγώ με τον κόσμο…

 Ακόμα κι αν φύγεις για το γύρο του κόσμου θα σαι πάντα δικός μου θα είμαστε πάντα μαζί… Χωρίς στίξη και κανόνες…

  

                                                ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ

Υ.Γ: Καλό καλοκαίρι σε όλους τους φίλους μου..Στα παιδάκια των πανελληνίων ..Κουράγιο παιδιά… Λίγο ακόμα έμεινε……

ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2020..

ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ  ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 2020..

Δεν θα πω αν μου άρεσαν ή όχι.. Είναι θέματα εξετάσεων και έτσι θα τα αντιμετωπίσω..Κατά πόσο δηλαδή πληρούν τις προϋποθέσεις ως τέτοια,   απευθύνονται στην πλειοψηφία των μαθητών της Γ ΄ Λυκείου , ετών 18 και κατά πόσο ανταποκρίνονται στις ανάγκες, στις αναζητήσεις και στην ψυχολογία τους….

Τα κείμενα που δόθηκαν , τα δυο πεζά και το ένα ποιητικό , υπέροχα!! Οι ερωτήσεις των θεμάτων  Α και Β   μια χαρά…

Το Γ και το Δ  θέμα όμως  ( 45 μόρια παρακαλώ) θεωρώ ότι, έτσι όπως είναι διατυπωμένα, υποδεικνύουν και δέχονται ως σωστή απάντηση μόνο μια, πράγμα εντελώς απαράδεκτο και αντιδημοκρατικό..Αντιγράφω το Γ΄ ΘΕΜΑ..

Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος, κατά τη γνώμη σας ;  Ποιο ρόλο έχει η Ποίηση στην προσωπική σας ζωή; Να απαντήσετε αξιοποιώντας τρεις τουλάχιστον κειμενικούς δείκτες …( Το ποίημα είναι του Τίτου Πατρικίου από τη συλλογή ΣΕ ΒΡΙΣΚΕΙ Η ΠΟΙΗΣΗ..)

Από πού και ως πού επιβάλλεται ένας έφηβος να έχει τόση σχέση με την Ποίηση ώστε αυτή να παίζει  και ρόλο στη ζωή του; Θα μου πείτε , θεμιτό το ερώτημα..Ναι ,θα απαντήσω, αλλά μέσα στην τάξη, σε μια χαλαρή συζήτηση ή στο τηλέφωνο,  σε ένα καφέ …Όχι ως ερώτημα σε Πανελλαδικές εξετάσεις… Γιατί αν απευθύνεις ένα τέτοιο ερώτημα θα πρέπει να είσαι προετοιμασμένος και για την εξής απάντηση..Η Ποίηση δεν έχει κανένα ρόλο στην προσωπική μου ζωή..Ή.. Δεν προλαβαίνω να διαβάσω Ποίηση..Ή..Δεν μου αρέσει η Ποίηση..Αν ρωτούσες.. Τι προσφέρει η Ποίηση στην ζωή του ανθρώπου γενικά, θα μπορούσε ο μαθητής άσχετα και πέρα από τις προσωπικές του επιλογές να απαντήσει από τα διαβάσματα ή και τις εμπειρίες του..Την στιγμή που του ζητάς να σου μιλήσει για την προσωπική του ζωή και το ρόλο της Ποίησης σε αυτή, περνάς τα εσκαμμένα και όχι μόνο αυτό… Τον εκβιάζεις ψυχολογικά να σου δώσει την απάντηση που εσύ θέλεις---Η Ποίηση έχει ρόλο στην προσωπική μου ζωή— Του κλείνεις το μάτι να σου γράψει ψέματα , να υποκριθεί κάτι που δεν κάνει , να σου αποδείξει τέλος ότι έχει εκπαιδευτεί πολύ καλά να λέει ψέματα..Κι όλα αυτά μέσα από την Ποίηση… Τι ειρωνεία!!!

Θα μου πείτε… Και εσύ πού το ξέρεις, πνεύμα αντιλογίας; Μπορεί η Ποίηση να έχει ρόλο στην προσωπική ζωή των εφήβων..Θα απαντήσω..Συμφωνώ..Κάποιων εφήβων..Όχι όλων..Αυτοί οι άλλοι έφηβοι, που δεν διαβάζουν Ποίηση, που τους αρέσει να αθλούνται, να ζωγραφίζουν, να τραγουδούν…. τί θα απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα ..Αν όχι ψέματα και όχι και πολύ επιτυχημένα… Εκτός, βέβαια,  αν όλα αυτά θεωρούνται Ποίηση…

ΘΕΜΑ Δ..( ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ..30 ΜΌΡΙΑ )

Ποια η σχέση σας με την ανάγνωση βιβλίων και ποιος ο ρόλος της στη γενικότερη διαχείριση του προσωπικού σας χρόνου; Με αφόρμηση τα κείμενα 1 και 2 να καταθέσετε την προσωπική σας εμπειρία στο ιστολόγιο του σχολείου σας ..Να δικαιολογήσετε την όποια επιλογή σας…

Και πάλι το θέμα  υποδεικνύει μια συγκεκριμένη απάντηση παρόλο που στο τέλος ζητά να δικαιολογήσουν οι υποψήφιοι  την όποια επιλογή τους..Ρωτά δηλαδή τους μαθητές  να γράψουν  τη σχέση τους με την ανάγνωση βιβλίων  και τον ρόλο που  έχει αυτή στην διαχείριση του προσωπικού  τους χρόνου και περιμένει αμέσως και σαφώς τα παιδιά να γράψουν ότι έχουν την καλύτερη σχέση με την ανάγνωση βιβλίων..

Αν ο μαθητής απαντήσει..Η ανάγνωση βιβλίων στον προσωπικό μου χρόνο είναι ελάχιστη έως μηδαμινή γιατί εγώ επιλέγω άλλες δραστηριότητες ..Ή …η σχέση μου με την ανάγνωση βιβλίων είναι κάκιστη..ή ..Επειδή δεν προλαβαίνω να ανασάνω από τα μαθήματα του σχολείου δεν διαβάζω στον προσωπικό μου χρόνο..Ελπίζω να διαβάσω στο μέλλον..Πώς θα βαθμολογηθούν αυτές οι ειλικρινείς απαντήσεις των μαθητών; Θα μου πείτε..Κάποιοι  έφηβοι διαβάζουν βιβλία..Θα συμφωνήσω μαζί σας ..Κάποιοι ..Όχι όλοι… Κάποιοι θα μου πουν..Το θέμα μιλάει για βιβλία γενικά..Όχι για λογοτεχνικά… Άρα όλοι διαβάζουν βιβλία..Δεν θα παίξουμε με τις λέξεις.. Είτε μιλάει το θέμα για λογοτεχνικά βιβλία είτε για βιβλία με συνταγές μαγειρικής ή  με τηλέφωνα και διευθύνσεις , ρωτάει τους μαθητές  κάτι εντελώς προσωπικό που ενδεχομένως  ως επιλογή  τους να μην ήθελαν καθόλου να την μοιραστούν με τους βαθμολογητές τους..Πόσο μάλλον την σχέση τους με την Ποίηση που είναι εντελώς προσωπική υπόθεση..Θα ήταν πολύ διαφορετικό αν το θέμα ζητούσε να αναπτυχθεί η  αξία της φιλαναγνωσίας γενικά για τον άνθρωπο ...Τότε οι μαθητές θα μπορούσαν να το προσεγγίσουν πιο γενικά και όχι από ένα εντελώς προσωπικό πρίσμα....

Όσοι έβαλαν τα θέματα έπρεπε , νομίζω, να τα λάβουν όλα αυτά υπόψη τους..Θέλω να πιστεύω ότι έκαναν αυτό το ατόπημα πάνω στην διακαή τους επιθυμία να προβάλουν το Βιβλίο και την Ποίηση ως καταφύγιο και λιμάνι των ανθρώπων στους αντιπνευματικούς καιρούς που ζούμε..Σωστά..Αλλά τίποτα δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητη επιλογή για όλους..Η διαφορετικότητα στις στάσεις και στις επιλογές πρέπει να είναι απόλυτα σεβαστή... Η ανάγνωση βιβλίων και η ενασχόληση με την Ποίηση τότε μόνο έχουν αξία όταν δεν επιβάλλονται αλλά επιλέγονται…

                                                      ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ

Υ.Γ1: Εννοείται ότι αγαπώ και τα βιβλία και την Ποίηση… Αυτό δεν σημαίνει ότι περιμένω να τα αγαπούν όλοι…. Καλό κουράγιο στους βαθμολογητές… Να δω πώς θα βαθμολογήσουν αντικειμενικά τόσο  υποκειμενικές απαντήσεις….Η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων (ΠΕΦ) πάντως βρήκε επιτυχή την επιλογή των θεμάτων..Αυτά.....

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ 2002....

 Η πορτοκαλένια του Ο.Ελύτη….

Τόσο πολύ τη μέθυσε ο χυμός του ήλιου
που έγειρε το κεφάλι της και δέχτηκε να γίνει,
σιγά-σιγά: η μικρή Πορτοκαλένια!

Eτσι καθώς γλαυκόλαμψαν οι εφτά ουρανοί,
έτσι καθώς αγγίξαν μια φωτιά τα κρύσταλλα,
έτσι καθώς αστραψανε χελιδονοουρές,
σάστησαν πάνω οι άγγελοι και κάτω οι κοπελιές,
σάστησαν πάνω οι πελαργοί και κάτω τα παγόνια,
κι όλα μαζί συνάχτηκάν κι όλα μαζί την είδαν,
κι όλα μαζί τη φώναξαν: Πορτοκαλένια!
Μεθάει το κλήμα κι ο σκορπιός, μεθάει ο κόσμος όλος,
όμως της μέρας η κεντιά τον πόνο δεν αφήνει.
Τη λέει ο νάνος ερωδιός μέσα στα σκουληκάκια,
τη λέει ο χτύπος του νερού μες στις χρυσοστιγμές,
τη λέει κ' η δρόσο στου καλού βοριά το απανωχείλι:

-Σήκω μικρή, μικρή, μικρή πορτοκαλένια!
Oπως σε ξέρει το φιλί κανένας δεν σε ξέρει.
Μήτε σε ξέρει ο γελαστός θεός,
που με το χέρι του ανοιχτό στη φλογερή αντηλιά
γυμνή σε δείχνει στους τριανταδυό ανέμους!

Υ.Γ: Αφιερωμένο σε όλα τα παιδιά του 2002 που δίνουν αύριο Πανελλαδικές  εξετάσεις…. Ιδιαίτερα βέβαια στην Πολυξένη και στην Μαριάννα… Καλή επιτυχία , καλές σπουδές και ευτυχισμένη ζωή…….

Γιατί αυτό το ποίημα; Για το ρήμα…. Σήκω ..και για τους τριανταδυό ανέμους… Και τα δυο ταιριάζουν με τον αγώνα που ξεκινάνε αύριο. Τέλος  για το όλο σκηνικό του ποιήματος, εκφραστικό και μη, που παραπέμπει στην καρποφορία, στην ομορφιά και στα νιάτα. … …Καλή  δὐναμη  παιδιά!!!!!!!!!!!!!!!!!

                                                                  ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ

ΑΠΕΡΓΙΑ ΑΥΡΙΟ 9 ΙΟΥΝΙΟΥ!

Υ.Γ: Παρά τις όποιες ενστάσεις για το χρόνο και τον τρόπο της Απεργίας η συμμετοχή μας είναι επιβεβλημένη..Ενάντια στο νέο Νομοσχέδιο για την Παιδεία και την Υποκριτική Πολιτική του Υπουργείου που έχει αδειάσει τα σχολεία καθιστώντας την Εκπαίδευση Προαιρετική...Η Απαξίωση του Δημόσιου Σχολείου είναι προ των Πυλών...Να αποσυρθεί τώρα το Νομοσχέδιο..

                                                                                  ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ

ΤΑ ΣΙΩΠΗΛΑ ΠΑΙΔΙΑ...

ΤΑ ΣΙΩΠΗΛΑ ΠΑΙΔΙΑ

Είναι οι σκιές της τάξης. Με άλλα λόγια δεν κάνουν αισθητή την παρουσία τους παρά μόνο με τη σιωπή τους. Γέρνουν ελαφρά ή και περισσότερο μπροστά  φροντίζοντας να κρύψουν το πρόσωπό τους από την εμβέλειά σου..Γελάνε με μια βεβιασμένη γκριμάτσα και δεν κάνουν τίποτα χαριτωμένο για να κλέψουν ούτε για  λίγο την προσοχή των συμμαθητών τους ούτε  τη δική σου.. Δεν εκλέγονται στα μαθητικά συμβούλια  και συνήθως δεν ψηφίζουν ούτε τα ίδια τον εαυτό τους..Που σημαίνει ότι όχι μόνο δεν είναι δημοφιλή αλλά έχουν μια αυτοπεποίθηση στα  πατώματα..Μπορεί να είναι από πολύ καλοί έως πολύ κακοί μαθητές..Αν είναι πολύ καλοί, το καταλαβαίνεις από το υπέροχο γραπτό τους, το φροντισμένο τετράδιο με την ετικέτα και την σωστή απάντηση που σου δίνουν όταν σπάνια σηκώσουν το χέρι τους με χαρακτηριστική  συστολή  ή όταν, τυχαία, τους ρωτήσεις..Αν πάλι είναι μέτριοι ή κακοί τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Η μέρα τους στο σχολείο είναι ασήκωτη μια και κανείς δεν ενδιαφέρεται να μάθει τι ουσιαστικά συμβαίνει μέσα στο κεφάλι τους..Ακόμα και στο διάλειμμα είναι  στο περιθώριο  της σχολικής ζωής ενώ στο επίκεντρο συνήθως είναι… οι άλλοι που έχουν σχεδόν πάντα πολλά προσόντα, όχι απαραίτητα σχετικά με τα μαθήματα,  πασπαλισμένα όμως συχνά με μεγάλες δόσεις αγένειας και ακόμα μεγαλύτερες κακομαθημένης αυτοπεποίθησης . Θα μου πείτε..Το παιδί σου και το σκυλί σου , όπως το μάθεις, έλεγε η γιαγιά μου..Συμφωνώ.. Πάντα φταίμε οι μεγάλοι . Και το εκπαιδευτικό σύστημα δεν ευνοεί τα σιωπηλά παιδιά..  Αντίθετα ευνοεί τον ανταγωνισμό, την βαθμοθηρία, τη στείρα γνώση χωρίς καλλιέργεια πνεύματος και ψυχής, το θεαθήναι, το φαίνεσθαι..Και σίγουρα αυτά δεν μπορούν να επιτευχθούν εύκολα από  τα παιδιά στα οποία αφιερώνω σήμερα αυτές τις γραμμές…

Κάνοντας την αυτοκριτική μου θα πω ότι συχνά οι καθηγητές δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία στα σιωπηλά παιδιά..Μας κυνηγάει η ύλη του μαθήματος και το άγχος της διδασκαλίας που σχεδόν πάντα στηρίζεται στους άλλους, στους καλούς, στους γρήγορους, στους θαρρετούς , στους πρωταγωνιστές της μαθητικής σκηνής..Όσο κι αν στο πίσω μέρος του μυαλού μας υπάρχει η διάθεση να εντάξουμε όλους τους μαθητές μας στο παιχνίδι της γνώσης, μέσα  στην δίνη της σχολικής ώρας  προσπερνάμε αυτούς που δείχνουν απρόθυμοι να ταξιδέψουν μαζί μας σε αυτό το ταξίδι..Και εύκολα λέμε..Δεν κάνει προσπάθεια..Δεν συμμετέχει, δεν επιθυμεί να διαβάσει την απάντησή του, δεν θέλει να αναγνώσει ένα ποίημα..ένα κείμενο..οποιοδήποτε κείμενο που θεωρεί ότι  θα τον εκθέσει στην κριτική συμμαθητών και δασκάλων..

Τα σιωπηλά παιδιά συνήθως απέχουν από την σχολική ζωή  από φόβο, ανασφάλεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μαθησιακά κενά που μένουν συνήθως ασυμπλήρωτα , οικογενειακά προβλήματα , χαμηλών τόνων χαρακτήρα ή ακόμα και ένα αίσθημα τελειομανίας που τα εμποδίζει να διατυπώσουν την σκέψη τους ή την απάντησή τους,  μήπως και δεν είναι η πρέπουσα και η κοινώς αποδεκτή.. Οι πολυπληθείς τάξεις των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας μας δεν τα ευνοούν, αντίθετα τα περιθωριοποιούν περισσότερο αφού τις σπάνιες φορές που μιλούν ενδέχεται να τα χλευάσουν και να τα στοχοποιήσουν.. Για την άρθρωσή τους, το λάθος τους, τις όποιες αδυναμίες και ατέλειές τους… Εδώ δεν αθωώνω και τους δασκάλους που για πολλούς λόγους δεν λειτουργούν υποστηρικτικά και ενθαρρυντικά στις δειλές και φοβισμένες προσπάθειές τους…

Τα σιωπηλά παιδιά όμως υπάρχουν..και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν εκτός κι αν αποφασίσουμε να τους δώσουμε φωνή , όχι την δική μας , αλλά τη δική τους..Να τους επιτρέψουμε δηλαδή να αρθρώσουν τη δική τους..Με τον απαραίτητο χρόνο που θα τους διαθέσουμε , την επιβράβευση και στην μικρότερη δυνατή προσπάθειά τους , την αγάπη μας και την αποδοχή μας..Δεν είναι εύκολο.. Και το εκπαιδευτικό σύστημα , είπαμε, δεν ευνοεί αυτό το στόχο..Αν το κάνεις όμως  έστω και λίγο, σε εκπλήσσουν ευχάριστα.. Με την ευγένειά τους, το φιλότιμό τους, την ευγνωμοσύνη και την αγάπη τους…

Υ.Γ: Αυτή την εποχή που διανύουμε, της απαξίωσης των δημόσιων σχολείων από την Κυβέρνηση με άδειες αίθουσες διδασκαλίας αφού ο γονιός και όχι ο γιατρός πιστοποιεί την δυνατότητα ενός παιδιού να έρθει ή να μην έρθει  στο σχολείο, (παρόλο που το Σύνταγμα ορίζει σαφώς  την εννιάχρονη εκπαίδευση ως υποχρεωτική ) οι απουσίες δεν μετράνε,  εξετάσεις δεν θα γίνουν , με ουσιαστικά εικονική και ψεύτικη βαθμολογία προαγωγής και απόλυσης  που οι μαθητές δεν υποχρεούνται να  κερδίσουν με το σπαθί τους και το διάβασμά τους, πολύ φοβάμαι, ότι φτιάχνουμε ως κοινωνία ανθρώπους που θεωρούν περιττή τη γνώση, τον κόπο για την γνώση, την αγάπη για την γνώση..Ανθρώπους τέλος που δεν σέβονται το δάσκαλο και την αγωνία του να κάνει το καθήκον του προς τους μαθητές της χώρας του, όπως ορίζει ο όρκος που έδωσε όταν ανέλαβε να υπηρετήσει το λειτούργημα του δασκάλου…

Το μόνο που πρέπει ίσως να κρατήσουμε από αυτή την δυσάρεστη κατάσταση είναι τα ολιγομελή τμήματα (18-20 μαθητές) που δίνουν την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά να συνυπάρξουν στην τάξη με καλύτερους όρους και συνθήκες..Ιδιαίτερα τα σιωπηλά παιδιά που δύσκολα λειτουργούν σε  πολυπληθείς και θορυβώδεις τάξεις, όπου συνήθως κάνουν κουμάντο οι  άλλοι, θα έχουν σίγουρα  την ευκαιρία να αρθρώσουν το δικό τους λόγο σε περιβάλλον πιο εύφορο και κατανοητικό στην ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία και ιδιομορφία τους..Αλλά και για τους εκπαιδευτικούς θα είναι ευκολότερο να διαχειριστούν την τάξη τους και να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες που τους δίνει ο σχετικά μικρός αριθμός μαθητών σε κάθε τμήμα..Αντίθετα με αυτό που συνέβαινε τα τελευταία χρόνια όπου στοιβάζονταν πάνω από 25 μαθητές σε κάθε τμήμα με αποτέλεσμα να αποκτούν τα παιδιά πρακτικές και συμπεριφορές όχλου , τα ολιγομελή τμήματα καθιστούν  την σχολική ζωή περισσότερο  ανθρώπινη, ανεκτή και ενδιαφέρουσα για όλους τους τύπους και τους χαρακτήρες των μαθητών…

Παρόλο που το νομοσχέδιο που κατέθεσε η υπουργός είναι σε εντελώς αντίθετη λογική αυξάνοντας τον ήδη μεγάλο αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, εξακολουθώ να ελπίζω σε ένα σχολείο δημοκρατικό , λειτουργικό και ανθρώπινο ..Για όλα τα παιδιά..Τα σιωπηλά και τα άλλα….

Υ.Γ2: Δεν υπήρξα ποτέ σιωπηλό παιδί..Πόσο μάλλον σιωπηλή μεγάλη..Είχα όμως πάντοτε μια διάθεση να προστατέψω τα σιωπηλά παιδιά..(Στην τάξη, γιατί στο θέατρο έκανα τα πάντα για να τα μάθω να μιλάνε δυνατά).. Ίσως επειδή οι γονείς μου ως δάσκαλοι με δίδαξαν ότι καλός δάσκαλος είναι αυτός που νοιάζεται και φροντίζει και γι αυτά.. Και μια τελευταία διδακτική εμπειρία που είχα με σιωπηλά παιδιά που είχαν την ευγένεια να μείνουν στην τάξη μου και να ταξιδέψουμε μαζί στον όμορφο χώρο της Λογοτεχνίας με έκανε να ξαναδώ κάτι που ήδη ήξερα: Πόσο όμορφο είναι το ταξίδι  όταν έχεις το χρόνο και το χώρο για τους μαθητές που συνηθίζουν στις θορυβώδεις τάξεις να μένουν σιωπηλοί. …..Τους ευχαριστώ….

                                                                          ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ