ΕΚΤΕΘΕΙΜΕΝΟΣ..

Χρίστος Λάσκαρης    Εκτεθειμένος

Εκτεθειμένος μες στα ποιήματά μου

Σ΄ αντίτυπα κυκλοφορώ

Βορά σε ξένα χέρια ,

Που με ξεφυλλίζουν..

Κ. Π  Καβάφης  Όσο μπορείς

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κι εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

Κ. Καρυωτάκης  Πρέβεζα

Θάνατος είναι οι κάργες που χτυπιούνται

στους μαύρους τοίχους και τα κεραμίδια,

θάνατος οι γυναίκες, που αγαπιούνται

καθώς να καθαρίζουνε κρεμμύδια.

Θάνατος οι λεροί, ασήμαντοι δρόμοι

με τα λαμπρά, μεγάλα ονόματά τους,

ο ελαιώνας, γύρω η θάλασσα, κι ακόμη

ο ήλιος, θάνατος μες στους θανάτους.

Θάνατος ο αστυνόμος που διπλώνει

για να ζυγίσει μια ”ελλιπή” μερίδα,

θάνατος τα ζουμπούλια στο μπαλκόνι,

κι ο δάσκαλος με την εφημερίδα.

Βάσις, Φρουρά, Εξηκονταρχία Πρεβέζης.

Την Κυριακή θ’ ακούσουμε την μπάντα.

Επήρα ένα βιβλιάριο Τραπέζης

πρώτη κατάθεσις δραχμαί τριάντα.

Περπατώντας αργά στην προκυμαία,

”Υπάρχω;” λες, κ’ ύστερα ”δεν υπάρχεις!”

Φτάνει το πλοίο. Υψωμένη σημαία.

Ίσως έρχεται ο Κύριος Νομάρχης.

Αν τουλάχιστον, μέσα στους ανθρώπους

αυτούς, ένας επέθαινε από αηδία…

Σιωπηλοί, θλιμμένοι, με σεμνούς τρόπους,

θα διασκεδάζαμε όλοι στην κηδεία.

Κ.Π Καβάφης    Τα παράθυρα

Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ

μέρες βαρυές, επάνω κάτω τριγυρνώ

για να βρω τα παράθυρα. – Οταν ανοίξει

ένα παράθυρο θάναι παρηγορία. –

Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ

να τά βρω. Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρω.

Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.

Ποιός ξέρει τι καινούργια πράγματα θα δείξει.

Γ. Ρίτσος  Σονάτα του Σεληνόφωτος  (τελευταίοι στίχοι)

………………………………………………..

…………………………………………………..

……………………………………………………

Έτσι κάθε απόβραδο

έχω λιγάκι πονοκέφαλο, κάτι ζαλάδες.

Συχνά πετάγομαι στο φαρμακείο απέναντι για καμμιάν ασπιρίνη,

άλλοτε πάλι βαριέμαι και μένω με τον πονοκέφαλό μου

ν’ ακούω μες στους τοίχους τον κούφιο θόρυβο που κάνουν

οι σωλήνες του νερού,

ή ψήνω έναν καφέ, και, πάντα αφηρημένη,

ξεχνιέμαι κ ετοιμάζω δυο ποιος να τον πιει τον άλλον; –

αστείο αλήθεια, τον αφήνω στο περβάζι να κρυώνει

ή κάποτε πίνω και τον δεύτερο, κοιτάζοντας απ’ το παράθυρο

τον πράσινο γλόμπο του φαρμακείου

σαν το πράσινο φως ενός αθόρυβου τραίνου που έρχεται να με

πάρει

με τα μαντίλια μου, τα στραβοπατημένα μου παπούτσια, τη

μαύρη τσάντα μου, τα ποιήματα μου,

χωρίς καθόλου βαλίτσες – τι να τις κάνεις;

Άφησέ με να’ ρθω μαζί σου.

Α, φεύγεις; Καληνύχτα. Όχι, δε θα έρθω. Καληνύχτα.

Εγώ θα βγω σε λίγο. Ευχαριστώ. Γιατί, επιτέλους, πρέπει

να βγω απ’ αυτό το τσακισμένο σπίτι.

Πρέπει να δω λιγάκι πολιτεία, – όχι, όχι το φεγγάρι –

την πολιτεία με τα ροζιασμένα χέρια της, την πολιτεία

του μεροκάματου,

την πολιτεία που ορκίζεται στο ψωμί και στη γροθιά της

την πολιτεία που μας αντέχει στη ράχη της

με τις μικρότητες μας, τις κακίες, τις έχτρες μας,

με τις φιλοδοξίες, την άγνοιά μας και τα γερατειά μας, –

ν’ ακούσω τα μεγάλα βήματά της πολιτείας,

να μην ακούω πια τα βήματα σου

μήτε τα βήματα του Θεού, μήτε και τα δικά μου βήματα.

Καληνύχτα.

Υ.Γ:  Εκτεθειμένος.. Μετοχή σε κάτι που σε τοποθετεί έξω. Σε εκθέτει ανεπανόρθωτα  και μη αναστρέψιμα. Ο Χρίστος Λάσκαρης ξεκάθαρα το δηλώνει…. Βορά των ξένων που με ξεφυλλίζουν….. Η ποίηση όμως είναι από μόνη της μια Τέχνη της Έκθεσης ..Ο ίδιος σε άλλο ποίημα  γράφει..

Δεν γράφονται τα ποιήματα σε ένα χαρτί

Ξεθάβονται με μιαν αξίνα τα μεσάνυχτα

Αφήνοντας και από ένα λάκκο..

Άρα η Τέχνη της Ποίησης είναι έκθεση ψυχής..Και μάλιστα όχι ήρεμης και  πλέουσας σε πελάγη ευτυχίας. Είναι έκθεση της φουρτούνας και της σύγχυσης που συχνά αποτελεί την μόνη πραγματική κατάσταση του ποιητή. Θέμα ιδιοτροπίας; Μάλλον θέμα ιδιοσυγκρασίας και οπτικής των φαινομένων και των όντων εν γένει. Μιας σχεδόν σχιζοφρενικής αντίληψης των αναγκών του που δεν απαντάται παρά μόνο σ΄ αυτούς  που καταφεύγουν στο διαρκές παράπονο της πνευματικής έκθεσης σε μη πνευματικές και α- πνευματικές και μη  ερμηνείες και αναλύσεις. Ο λαός απαντά θυμόσοφα. Τραβάτε με κι ας κλαίω  . Γιατί ο ποιητής δεν ζει χωρίς την έκθεσή του. Αναζητά τρόπους να εκτεθεί,  να γίνει η  βρώσις και η  πόσις των αγαπώντων την ποιητική και όχι την λογική χρήση της Γλώσσας.

Από την άλλη Ο Κ.Π Καβάφης στο Όσο Μπορείς  καταθέτει την δική του ένσταση στην Έκθεση. Όχι μόνο  ως ποιητής αλλά ως ον κοινωνικό και πολιτικό  που όμως  φοβάται την ανούσια και ευτελισμένη  συν-ομιλία στο πλαίσιο των  αλλοτριωμένων και επιδερμικών σχέσεων  των ανθρώπων. Η μια κάποια εσωστρέφεια λοιπόν θεωρείται απαραίτητη και άκρως ενδεδειγμένη στην Εξελληνισμένη Νεοπλουτική  Αλεξάνδρεια του Μεσοπολέμου που ζει ο ποιητής  αλλά και στην σύγχρονη πραγματικότητα της  ταχύτητας μετάδοσης κάθε πληροφορίας που ό,τι συμβαίνει ανεβαίνει… Η έκθεση στις  συναναστροφές μιας χρήσης είτε εξ αποστάσεως είτε εκ του συστάδην όσο ελκυστική κι αν φαντάζει κάποιες φορές κινούμενη  στη λογική του θυμόσοφου και πάλι λαού: από το ολότελα καλή κι η Παναγιώταινα, απορρίπτεται από τον ποιητή. Βέβαια η ουσιαστική συναναστροφή  τοποθετείται στον δυνατό και εφικτό από τον καθένα βαθμό έτσι ώστε  ηρεμεί κάπως ο αναγνώστης  που συνήθως δυσκολεύεται να κάνει τη ζωή του όπως τη θέλει… Δεν  απαλλάσσεται  όμως από την ευθύνη να προσπαθήσει όσο μπορεί να μην καταντήσει η ζωή του σαν μια ξένη φορτική από τον σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινή ανοησία..

Στα παράθυρα τώρα ο Αλεξανδρινός ποιητής  φοβάται ότι δεν είναι έτοιμος να εκτεθεί. Στην ασφάλεια που του προσφέρουν οι τοίχοι του σπιτιού του κρύβει όσα θα μπορούσαν να τον καταστήσουν σαφή και ευανάγνωστο στους τρόπους και στις επιλογές του… Το φως μήπως είναι μια νέα τυραννία; Ποιος ξέρει τι καινούργια πράγματα θα δείξει… Για κείνον , για τους άλλους ..Μήπως να διαλέξει τις σκοτεινές τις κάμαρες ; … Άλλωστε τα  παράθυρα δεν είναι εύκολο να βρεθούν.  Η ποίηση όμως προλαβαίνει  και εκθέτει τον ποιητή στην πιο ιερή στιγμή της ποιητικής δημιουργίας.. Κι αυτός που αναρωτιέται δήθεν με αγωνία αδιαφορεί εντελώς για την αίσθηση που προκαλεί η έκθεσή του …..

Ο Καρυωτάκης πάλι στην Πρέβεζα  απερίφραστα τοποθετεί τα πράγματα σε μια άλλη  διάσταση . Όλα είναι Θάνατος! Γιατί αυτό που εκθέτει είναι  ο θάνατος  που έχει  μέσα του  και τίποτα  εκεί έξω δεν μπορεί  να του θυμίσει τη ζωή. Ο ποιητής λειτουργεί όπως ο ζωγράφος ενός πίνακα που δεν απεικονίζει αυτό που βλέπει αλλά αυτό που αισθάνεται. Ο σαρκασμός του για τη επαρχιώτικη ρουτίνα της πόλης δεν στοχεύει στον ευτελισμό της όποιας φυσικής ομορφιάς της ή των κατοίκων της αλλά στην έκφραση της απόγνωσης που πηγάζει από την πληγή της ύπαρξή στου… Το τέλος ιδιαίτερα πικρό.. Μια προσομοίωση της κηδείας  ανώνυμων και επώνυμων αναξιοπαθούντων προς τέρψιν  του  φιλοθεάμονος πλήθους..

Τέλος στη Σονάτα του Σεληνόφωτος ο Ρίτσος  πίσω από τη Γυναίκα με τα Μαύρα αποφασίζει ότι πρέπει επιτέλους να βγει από  αυτό το  τσακισμένο σπίτι. Χωρίς το δεκανίκι κανενός παρά μόνο με την απόφασή του να εμπιστευτεί την εξωστρέφεια που σώζει όλα τα όντα από την κατάθλιψη μιας συνετής παραίτησης.. Πρέπει να μπει πάλι στο παιχνίδι της Έκθεσης… Η ποίηση εδώ είναι γέφυρα επικοινωνίας με την Πολιτεία της Πραγματικότητας που δεν πολυσκέφτεται αλλά ως άλλος Ζορμπάς δρα και πορεύεται μέσα από τα λάθη της .. Ο ποιητής απλώς παραδέχεται πως για να εκτεθεί πρέπει να αξίζει τον κόπο αυτό που θα εκθέσει..Όχι  τόσο για τους  άλλους όσο για τον ίδιο..Και δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ψυχή του..

Υ.Γ2: Εποχή καραντίνας, εγκλεισμού και εσχάτως απεγκλωβισμού… Κυριαρχούν οι ιαχές: Είμαστε εκτεθειμένοι πολλαπλώς!! Στον ιο, στους  εξ αποστάσεως εχθρούς και φίλους, στις κακές και στις καλές γλώσσες, στις καλοπροαίρετες  και κακοπροαίρετες ερμηνείες , στην εθνική και προσωπική κρίση, στην καλή και στην κακή μας τύχη, στην όποια κρίση και κριτική..

Προσωπικά δεν με απασχολεί καθόλου η κακή ματιά, η κακεντρεχής κριτική, η χαιρέκακη αντιμετώπιση στην έκθεσή μου!!    Την αντιπαρέρχομαι ..

Το παρακάτω  ποίημα που έγραψα όμως μάλλον με εκθέτει… Πάντα φοβόμουνα   τα φαύλα βλέμματα, τις ρητορείες , μη με ποδοπατήσουν με ερμηνείες ξένες!!!

Απέφευγε την ποίηση

Τη βαριά.

Καραδοκούσαν οι εκδότες.

Ανεπανόρθωτα να τον εκθέσουν

Σε φαύλα βλέμματα

Και  ρητορείες .

Να τον ποδοπατήσουν

Με ερμηνείες ξένες.

Έπειτα είναι κι οι ομότεχνοί του.

Στυφοί και νυσταγμένοι

Δεν έχουν χρόνο για  χαμόγελα

Και άλλα τέτοια ανθρώπινα

Κοινά.

Έχουν τόση δουλειά να κάνουν

Σε  λογοτεχνικές συνάξεις  άκρως

Σε  ιλουστρασιόν  περιοδικά

Ταγμένα  στα....ανιδιοτελή

Αφεντικά τους!

Όπως και να το κάνεις

Τα πάντα δίνουν για την Τέχνη.

Απέφευγε την ποίηση τη βαριά.

Βάραινε την καρδιά του.

Σαν χθες, στις 29 Απριλίου του 1933, πέθανε ο Κ.Π ΚΑΒΑΦΗΣ . Ο Αγαπημένος μου!!!

                      

                         ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ