ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ 2024: ΟΡΕΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΣΕ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ Θ. ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ

 

ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ 2024: ΟΡΕΣΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΣΧΥΛΟΥ

Είχα χρόνια  να δω παράσταση  στην Επίδαυρο. Να περπατήσω στον ιερό  χώρο και να αφουγκραστώ την ενέργεια του μαγικού αυτού αρχαίου θεάτρου. Η πολυαναμενόμενη Ορέστεια του Αισχύλου σε σκηνοθεσία  του Θοδωρή  Τερζόπουλου  ήταν λοιπόν ένα σημαντικό  κίνητρο να ταξιδέψω ως εκεί..Και ανταμείφθηκα με το παραπάνω..

Ένα κατάμεστο θέατρο επί 3 ώρες και 20 λεπτά κρατούσε την αναπνοή του για να μη χαθεί η παραμικρή ατάκα αφού χωρίς μικρόφωνα  οι ηθοποιοί αναβίωσαν την μόνη τριλογία  που σώζεται ολόκληρη με μια συγκλονιστική αυταπάρνηση και εξόχως συγκινητική σκηνοθετική και αισθητική  ωριμότητα  που μας άφησε άναυδους..

Όλοι έπαιξαν   ψυχή τε και σώματι… Από την τόσο χαριτωμένα κυνική Κλυταιμνήστρα με την πελώρια εσάρπα –δίχτυ που γινόταν κατακκόκινο στα εγκλήματά της, τον  υπερφίαλο  Αγαμέμνονα, μεγάλο τέρας,  που, πλάτη στη γυναίκα του μιλώντας και αγνοώντας το φρικτό του τέλος, περπάτησε επί πτωμάτων στο κόκκινο χαλί του θριάμβου-θανάτου του, φοβούμενος  έστω   μη  διαπράξει ύβρη και προκαλέσει την τιμωρία των θεών… Την  θρυλική Κασσάνδρα  με τον σπαρακτικό της θρήνο, το μεγάλο θύμα του πολέμου αλλά και των θεών και τον τραγικό  Ορέστη  που με  έγκλημα απαντώντας  στο έγκλημα,  σκοτώνοντας την ίδια του τη μήτρα, κυνηγήθηκε από τις Ερινύες σε κείνη τη συγκλονιστική σκηνή που έγιναν γύρω του κουβάρι ανθρωποφάγο αποδίδοντας ανάγλυφα και αδρά την τρέλα του..Αλλά και οι υπόλοιποι ρόλοι..ο Αίγισθος, αυτός ο παρτάκιας ερωμένος, συνεργός στο φόνο ,από εκδίκηση αλλά και  εξουσιομανία , παιχνιδάκι της Κλυταιμνήστρας, η Ηλέκτρα, γεμάτη εκδίκηση κι αυτή για Εκείνη που σκότωσε τον πατέρα της , αρωγός στο φόνο της, ο Πυλάδης , πάντα εκεί πιστός φίλος, κήρυκες και αγγελιοφόροι  που υπογράμμιζαν με τη φωνή τους και το σώμα τους τα φοβερά  νέα τους,  η θεά Αθηνά με τα συγκλονιστικά της επιχειρήματα στη δίκη του μητροκτόνου προσπαθώντας  να εξευμενίσει τις Ερινύες και να τον αθωώσει -  δεν γνώρισα εγώ μάνα, από το κεφάλι του πατέρα μου γεννήθηκα και δεν την ξέρω αυτή σχέση---Ο Θεός Απόλλωνας με την σοφιστική και δικηγορίστικη παρουσία του  στην προσπάθεια του να αθωωθεί ο μητροκτόνος… Όλοι μα όλοι ήταν  στρατιώτες και τελικά ήρωες στη μάχη της Επιδαύρου ..να ενσαρκώσουν το πέρασμα της ανθρωπότητας απ την αυτοδικία στη θεσμοθετημένη στη Δημοκρατία  δικαιοσύνη  που μπορεί να είναι τυφλή αλλά δύναται συχνά να αναγνωρίζει, ως οφείλει,  ελαφρυντικά και δικαιολογίες και στα πιο στυγερά εγκλήματα…

Άφησα τελευταίο το χορό ..αυτόν τον χορό που ερωτεύτηκα για τον απίστευτο ρυθμό, την έκφραση στα πρόσωπα και στις κινήσεις, τον  συναρπαστικό συντονισμό του,  είτε ως Αργείοι πολίτες, που συμπάσχουν, που θρηνούν, που αγανακτούν, που σωπαίνουν, είτε   ως Ερινύες  {αναφέρθηκα και πιο πάνω στο συγκλονιστικό τους παίξιμο}… Δεν υπάρχουν λόγια για τις  ατέλειωτες πρόβες, τον κόπο, την αφοσίωση, την αγάπη….

ΚΑΙ Η ΜΟΥΣΙΚΗ, Ο ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΤΟΣΟ ΥΠΕΡΟΧΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΑ ΣΤΟ  ΕΡΓΟ, ΣΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ,ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΧΩΡΟ.....

ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ

ΟΙ Ερινύες έχουν αποχωρήσει λυπημένες ουσιαστικά από την αθώωση του μητροκτόνου Ορέστη..Αναγκασμένες από μια θεότητα ανώτερή τους, τη Θεά Αθηνά να εξευμενιστούν αλλά και τον Θεό Απόλλωνα, μάρτυρα υπεράσπισης του γιου του Αγαμέμνονα..Ο Ορέστης  υπό την επήρεια της τρέλας του ακόμα μένει μόνος στη σκηνή και με κραυγές πνιχτές προσπαθεί να μαζέψει σε κουβάρι κάτι αιματοβαμμένα πανιά…Να τα κάνει τι… Κι εκεί που νομίζουμε ότι αυτό είναι το τέλος..Από τα μεγάφωνα ακούγονται στα αγγλικά εκκωφαντικά, φράσεις όπως.. Καλώς ήρθατε στον σημερινό κόσμο.. Το χρηματιστήριο ανεβαίνει..Ο  dow jones  ανεβαίνει…κατεβαίνει.. Διαφημίσεις όπλων…Πόλεμοι..Τόσα παιδιά νεκρά στη Γάζα, τόσα στο Κίεβο..η σύγχρονη Δημοκρατία…

Το βρήκα άκρως ανατριχιαστικό και αληθινό.. Κι όχι διαστρέβλωση του νοήματος της  τραγωδίας <<Ευμενίδες>>του Αισχύλου, ή επικίνδυνη   κατηγορία ενάντια στη σύγχρονη δημοκρατία   όπως κάποιοι ( δικαίωμά τους ) έγραψαν… Ο Αισχύλος λοιπόν έκανε πολύ καλά που ύμνησε τη δημοκρατία της Αθήνας  και τη θεσμοθετημένη δικαιοσύνη της, γιατί στην εποχή του αυτό έπρεπε να κάνει.. Το 458 πΧ που διδάχτηκε , εποχή μεγάλων εντάσεων μεταξύ Δημοκρατικών και Ολιγαρχικών , 21 χρόνια μόλις μετά τους περσικούς πολέμους στους οποίους η Αθήνα θριάμβευσε , ο Αισχύλος έχει ως πρώτο μέλημά του την ευημερία της πόλης του  μακριά από συγκρούσεις με στόχο την συμφιλίωση και την πρόοδο… Το ότι έχει την πόλη του και τη δημοκρατία της ως κόρη οφθαλμού το απέδειξε με το  γνωστό επίγραμμα που ο ίδιος απαίτησε να γραφτεί στον τάφο του το οποίο σχολίασε και ο Καβάφης στους Νέους της Σιδώνος.Αυτά ο Αισχύλος

Ο Τερζόπουλος όμως ανεβάζοντας την Ορέστεια  το 2024 ένα εξόχως πολιτικό κείμενο (με την έννοια ότι όλα αφορούν με κάποιο τρόπο την πόλη ως θεσμό και οντότητα) όπως άλλωστε ήταν όλα τα αρχαία δραματικά ποιητικά  έργα  δεν θα μπορούσε πάρα να παραθέσει στο  τέλος το δικό του σχόλιο για την εποχή του..Και το έκανε..Μπράβο του… Το κοινό αντέδρασε θετικά …Φάνηκε στο σχεδόν δεκάλεπτο χειροκρότημα, τις επευφημίες, τα μπράβο …στη συγκίνηση που κατέκλυσε τον ιερό χώρο..

ΥΓ: Ευχαριστώ το γιο μου τον Ηλία, που μεθαύριο γιορτάζει ( χρόνια πολλά, όμορφα και ευλογημένα παιδάκι μου) που χωρίς αυτόν δεν θα είχα πάει.. Δυσκολεύομαι πια στις μετακινήσεις και στις ψηφιακές διοργανώσεις τέτοιων διήμερων.. Μετά την Επίδαυρο , το Ναύπλιο μας περίμενε πανέμορφο με τα υπέροχα σοκάκια του, την παλιά πόλη, τη θάλασσά του, την  ιστορία του .Τους δικούς του έρωτες και φόνους.. Και επειδή δεν θέλω οι φόνοι να είναι η τελευταία λέξη μου , θα τελειώσω ως εξής : Ό,τι αξίζει σ΄ αυτή τη ζωή είναι οι στιγμές που ζούμε με τους αγαπημένους μας ..στιγμές που θα τις κρατούμε πάντα στην καρδιά μας..Στην Επίδαυρο, στο Ναύπλιο …οπουδήποτε στον κόσμο αυτό τον μέγα….

                                                                        ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ