ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ: ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΡΑΧΗΛ
Απόσπασμα από τα γράμματα του Παλαμά προς τη
“Ραχήλ”
“Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς
την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της
Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα
της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την
ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία
του ονείρου (…)
Μα πως μου παρουσιάζοσουν εσύ, όνειρο του
ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η
γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…) Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να
αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα
το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της
Ραχήλ (…)
Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη,
ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια
σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου… Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα
χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως. Chere et
divine Clarte,(αγαπημένη θεϊκή λάμψη) πεθαίνω για σένα”....
Υ.Γ: Σαν σήμερα, 28
Φεβρουαρίου του 1943, αποχαιρετήσαμε τον μεγάλο μας ποιητή Κωστή Παλαμά. Πέθανε
σχεδόν σαράντα μέρες μετά τη γυναίκα του Μαρία Βάλβη που υπεραγαπούσε. Αυτό δεν
τον εμπόδισε, το 1921,σε ηλικία 62 ετών
, να ερωτευτεί την Ελένη Κορτζά, μια όμορφη και καλλιεργημένη νέα γυναίκα που
έπασχε από φυματίωση, τη Ραχήλ, όπως του άρεσε να την αποκαλεί . Στα γράμματά
του προς την Ραχήλ ο ερωτευμένος ποιητής
απευθύνεται στη γυναίκα με τέτοιο πάθος που σου προκαλεί δέος. Τολμώ δε
να πω ότι αυτός που θεωρείται ο ηγέτης της παραδοσιακής ποίησης με ομοιοκαταληξία και μέτρο ,στις ερωτικές του
επιστολές μοιάζει να γράφει ποίηση σε ελεύθερο στίχο..πχ
Συγχώρησε
τον ποιητή
που όσο
προχωρούν τα χρόνια του,
τόσο
περισσότερη νύχτα έχει,
μα και
περισσότερο φως.
Ο ίδιος γράφει σε
παραδοσιακή φόρμα << το τραγούδι των άσπρων μαλλιών>> Σε ποια Ραχήλ
άραγε να το είχε αφιερώσει ο ποιητής;
Τὸ τραγούδι τῶν ἄσπρων μαλλιῶν
Σὰ νὰ σὲ βλέπω γιὰ πρώτη φορὰ
κάθε φορὰ ποὺ εἶσ᾿ ἐμπρός μου·
λάμπανε κι ἄλλη φορὰ ἔτσι χλωρὰ
τ᾿ ἄνθια, τὰ νιάτα τοῦ κόσμου;
κάθε φορὰ ποὺ εἶσ᾿ ἐμπρός μου·
λάμπανε κι ἄλλη φορὰ ἔτσι χλωρὰ
τ᾿ ἄνθια, τὰ νιάτα τοῦ κόσμου;
Πάντα σὲ βλέπω γιὰ πρώτη φορὰ
κι ἄσπρα εἶναι πιὰ τὰ μαλλιά μου,
ποὺ εἶσαι ἡ χαρὰ τοῦ παιδιοῦ· λαχταρᾶ
σὰν ἀπὸ φῶς μιᾶς αὐγῆς ἡ καρδιά μου.
κι ἄσπρα εἶναι πιὰ τὰ μαλλιά μου,
ποὺ εἶσαι ἡ χαρὰ τοῦ παιδιοῦ· λαχταρᾶ
σὰν ἀπὸ φῶς μιᾶς αὐγῆς ἡ καρδιά μου.
Γιὰ τὴν Παράδεισον, Εὔα, ὁ Θεὸς
τώρα πρωτόπλασ᾿ ἐσένα;
Κι ἔγινε ἡ θάλασσα τώρα ναὸς
γιὰ τῆς Παφίας Ἀφροδίτης τὴ γέννα;
τώρα πρωτόπλασ᾿ ἐσένα;
Κι ἔγινε ἡ θάλασσα τώρα ναὸς
γιὰ τῆς Παφίας Ἀφροδίτης τὴ γέννα;
Τάχα νεοφώτιστος τώρα
πρώτη φορὰ καὶ λατρεύω;
Μέσ᾿ στὴν ἀφάνταστη χώρα
πῶς ἐγώ, ἀγύρευτος, πῶς σὲ γυρεύω!
πρώτη φορὰ καὶ λατρεύω;
Μέσ᾿ στὴν ἀφάνταστη χώρα
πῶς ἐγώ, ἀγύρευτος, πῶς σὲ γυρεύω!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
Ο έρωτας πάει πολύ στους ποιητές .Ανά πάσα στιγμή έχουν για τον έρωτά τους ένα
δώρο. Ένα ποίημα. Σε παραδοσιακό ή σε ελεύθερο στίχο. Και είναι στο απυρόβλητο.
Άλλωστε, αν δεν ερωτευτούν οι ποιητές, ποιοι θα ερωτευτούν;
Υ.Γ: Κάθε φορά που περνούσα, φοιτήτρια, κοντά στο άγαλμα αυτό του Παλαμά, στην οδό Ακαδημίας, δίπλα από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου στεγαζόταν τότε η αγαπημένη μου Φιλοσοφική Σχολή, μου φαινόταν ότι ο ποιητής πιάνει το κεφάλι του από την απελπισία του γι αυτά που έβλεπαν τα μάτια του και άκουγαν τα αυτιά του. Κυκλοφοριακό χάος, κορναρίσματα, δακρυγόνα , φτηνά θεάματα και ρητορείες....Πόσα να αντέξει πια ο άνθρωπος, αναρωτιόμουν πάντοτε με ένα κόμπο στο λαιμό...Τώρα που το ξανακοιτάζω μου φαίνεται απλώς ότι παίρνει έναν υπνάκο...Σιγά μην ασχολείται με μας!!!
ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ
