ΤΑ ΣΙΩΠΗΛΑ ΠΑΙΔΙΑ...

ΤΑ ΣΙΩΠΗΛΑ ΠΑΙΔΙΑ

Είναι οι σκιές της τάξης. Με άλλα λόγια δεν κάνουν αισθητή την παρουσία τους παρά μόνο με τη σιωπή τους. Γέρνουν ελαφρά ή και περισσότερο μπροστά  φροντίζοντας να κρύψουν το πρόσωπό τους από την εμβέλειά σου..Γελάνε με μια βεβιασμένη γκριμάτσα και δεν κάνουν τίποτα χαριτωμένο για να κλέψουν ούτε για  λίγο την προσοχή των συμμαθητών τους ούτε  τη δική σου.. Δεν εκλέγονται στα μαθητικά συμβούλια  και συνήθως δεν ψηφίζουν ούτε τα ίδια τον εαυτό τους..Που σημαίνει ότι όχι μόνο δεν είναι δημοφιλή αλλά έχουν μια αυτοπεποίθηση στα  πατώματα..Μπορεί να είναι από πολύ καλοί έως πολύ κακοί μαθητές..Αν είναι πολύ καλοί, το καταλαβαίνεις από το υπέροχο γραπτό τους, το φροντισμένο τετράδιο με την ετικέτα και την σωστή απάντηση που σου δίνουν όταν σπάνια σηκώσουν το χέρι τους με χαρακτηριστική  συστολή  ή όταν, τυχαία, τους ρωτήσεις..Αν πάλι είναι μέτριοι ή κακοί τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Η μέρα τους στο σχολείο είναι ασήκωτη μια και κανείς δεν ενδιαφέρεται να μάθει τι ουσιαστικά συμβαίνει μέσα στο κεφάλι τους..Ακόμα και στο διάλειμμα είναι  στο περιθώριο  της σχολικής ζωής ενώ στο επίκεντρο συνήθως είναι… οι άλλοι που έχουν σχεδόν πάντα πολλά προσόντα, όχι απαραίτητα σχετικά με τα μαθήματα,  πασπαλισμένα όμως συχνά με μεγάλες δόσεις αγένειας και ακόμα μεγαλύτερες κακομαθημένης αυτοπεποίθησης . Θα μου πείτε..Το παιδί σου και το σκυλί σου , όπως το μάθεις, έλεγε η γιαγιά μου..Συμφωνώ.. Πάντα φταίμε οι μεγάλοι . Και το εκπαιδευτικό σύστημα δεν ευνοεί τα σιωπηλά παιδιά..  Αντίθετα ευνοεί τον ανταγωνισμό, την βαθμοθηρία, τη στείρα γνώση χωρίς καλλιέργεια πνεύματος και ψυχής, το θεαθήναι, το φαίνεσθαι..Και σίγουρα αυτά δεν μπορούν να επιτευχθούν εύκολα από  τα παιδιά στα οποία αφιερώνω σήμερα αυτές τις γραμμές…

Κάνοντας την αυτοκριτική μου θα πω ότι συχνά οι καθηγητές δεν δίνουμε την πρέπουσα σημασία στα σιωπηλά παιδιά..Μας κυνηγάει η ύλη του μαθήματος και το άγχος της διδασκαλίας που σχεδόν πάντα στηρίζεται στους άλλους, στους καλούς, στους γρήγορους, στους θαρρετούς , στους πρωταγωνιστές της μαθητικής σκηνής..Όσο κι αν στο πίσω μέρος του μυαλού μας υπάρχει η διάθεση να εντάξουμε όλους τους μαθητές μας στο παιχνίδι της γνώσης, μέσα  στην δίνη της σχολικής ώρας  προσπερνάμε αυτούς που δείχνουν απρόθυμοι να ταξιδέψουν μαζί μας σε αυτό το ταξίδι..Και εύκολα λέμε..Δεν κάνει προσπάθεια..Δεν συμμετέχει, δεν επιθυμεί να διαβάσει την απάντησή του, δεν θέλει να αναγνώσει ένα ποίημα..ένα κείμενο..οποιοδήποτε κείμενο που θεωρεί ότι  θα τον εκθέσει στην κριτική συμμαθητών και δασκάλων..

Τα σιωπηλά παιδιά συνήθως απέχουν από την σχολική ζωή  από φόβο, ανασφάλεια, χαμηλή αυτοεκτίμηση, μαθησιακά κενά που μένουν συνήθως ασυμπλήρωτα , οικογενειακά προβλήματα , χαμηλών τόνων χαρακτήρα ή ακόμα και ένα αίσθημα τελειομανίας που τα εμποδίζει να διατυπώσουν την σκέψη τους ή την απάντησή τους,  μήπως και δεν είναι η πρέπουσα και η κοινώς αποδεκτή.. Οι πολυπληθείς τάξεις των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας μας δεν τα ευνοούν, αντίθετα τα περιθωριοποιούν περισσότερο αφού τις σπάνιες φορές που μιλούν ενδέχεται να τα χλευάσουν και να τα στοχοποιήσουν.. Για την άρθρωσή τους, το λάθος τους, τις όποιες αδυναμίες και ατέλειές τους… Εδώ δεν αθωώνω και τους δασκάλους που για πολλούς λόγους δεν λειτουργούν υποστηρικτικά και ενθαρρυντικά στις δειλές και φοβισμένες προσπάθειές τους…

Τα σιωπηλά παιδιά όμως υπάρχουν..και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν εκτός κι αν αποφασίσουμε να τους δώσουμε φωνή , όχι την δική μας , αλλά τη δική τους..Να τους επιτρέψουμε δηλαδή να αρθρώσουν τη δική τους..Με τον απαραίτητο χρόνο που θα τους διαθέσουμε , την επιβράβευση και στην μικρότερη δυνατή προσπάθειά τους , την αγάπη μας και την αποδοχή μας..Δεν είναι εύκολο.. Και το εκπαιδευτικό σύστημα , είπαμε, δεν ευνοεί αυτό το στόχο..Αν το κάνεις όμως  έστω και λίγο, σε εκπλήσσουν ευχάριστα.. Με την ευγένειά τους, το φιλότιμό τους, την ευγνωμοσύνη και την αγάπη τους…

Υ.Γ: Αυτή την εποχή που διανύουμε, της απαξίωσης των δημόσιων σχολείων από την Κυβέρνηση με άδειες αίθουσες διδασκαλίας αφού ο γονιός και όχι ο γιατρός πιστοποιεί την δυνατότητα ενός παιδιού να έρθει ή να μην έρθει  στο σχολείο, (παρόλο που το Σύνταγμα ορίζει σαφώς  την εννιάχρονη εκπαίδευση ως υποχρεωτική ) οι απουσίες δεν μετράνε,  εξετάσεις δεν θα γίνουν , με ουσιαστικά εικονική και ψεύτικη βαθμολογία προαγωγής και απόλυσης  που οι μαθητές δεν υποχρεούνται να  κερδίσουν με το σπαθί τους και το διάβασμά τους, πολύ φοβάμαι, ότι φτιάχνουμε ως κοινωνία ανθρώπους που θεωρούν περιττή τη γνώση, τον κόπο για την γνώση, την αγάπη για την γνώση..Ανθρώπους τέλος που δεν σέβονται το δάσκαλο και την αγωνία του να κάνει το καθήκον του προς τους μαθητές της χώρας του, όπως ορίζει ο όρκος που έδωσε όταν ανέλαβε να υπηρετήσει το λειτούργημα του δασκάλου…

Το μόνο που πρέπει ίσως να κρατήσουμε από αυτή την δυσάρεστη κατάσταση είναι τα ολιγομελή τμήματα (18-20 μαθητές) που δίνουν την ευκαιρία σε όλα τα παιδιά να συνυπάρξουν στην τάξη με καλύτερους όρους και συνθήκες..Ιδιαίτερα τα σιωπηλά παιδιά που δύσκολα λειτουργούν σε  πολυπληθείς και θορυβώδεις τάξεις, όπου συνήθως κάνουν κουμάντο οι  άλλοι, θα έχουν σίγουρα  την ευκαιρία να αρθρώσουν το δικό τους λόγο σε περιβάλλον πιο εύφορο και κατανοητικό στην ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία και ιδιομορφία τους..Αλλά και για τους εκπαιδευτικούς θα είναι ευκολότερο να διαχειριστούν την τάξη τους και να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες που τους δίνει ο σχετικά μικρός αριθμός μαθητών σε κάθε τμήμα..Αντίθετα με αυτό που συνέβαινε τα τελευταία χρόνια όπου στοιβάζονταν πάνω από 25 μαθητές σε κάθε τμήμα με αποτέλεσμα να αποκτούν τα παιδιά πρακτικές και συμπεριφορές όχλου , τα ολιγομελή τμήματα καθιστούν  την σχολική ζωή περισσότερο  ανθρώπινη, ανεκτή και ενδιαφέρουσα για όλους τους τύπους και τους χαρακτήρες των μαθητών…

Παρόλο που το νομοσχέδιο που κατέθεσε η υπουργός είναι σε εντελώς αντίθετη λογική αυξάνοντας τον ήδη μεγάλο αριθμό των μαθητών ανά τμήμα, εξακολουθώ να ελπίζω σε ένα σχολείο δημοκρατικό , λειτουργικό και ανθρώπινο ..Για όλα τα παιδιά..Τα σιωπηλά και τα άλλα….

Υ.Γ2: Δεν υπήρξα ποτέ σιωπηλό παιδί..Πόσο μάλλον σιωπηλή μεγάλη..Είχα όμως πάντοτε μια διάθεση να προστατέψω τα σιωπηλά παιδιά..(Στην τάξη, γιατί στο θέατρο έκανα τα πάντα για να τα μάθω να μιλάνε δυνατά).. Ίσως επειδή οι γονείς μου ως δάσκαλοι με δίδαξαν ότι καλός δάσκαλος είναι αυτός που νοιάζεται και φροντίζει και γι αυτά.. Και μια τελευταία διδακτική εμπειρία που είχα με σιωπηλά παιδιά που είχαν την ευγένεια να μείνουν στην τάξη μου και να ταξιδέψουμε μαζί στον όμορφο χώρο της Λογοτεχνίας με έκανε να ξαναδώ κάτι που ήδη ήξερα: Πόσο όμορφο είναι το ταξίδι  όταν έχεις το χρόνο και το χώρο για τους μαθητές που συνηθίζουν στις θορυβώδεις τάξεις να μένουν σιωπηλοί. …..Τους ευχαριστώ….

                                                                          ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ