Η ΨΥΧΟΥΛΑ ΤΟΥ ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ

Η ΟΛΕΝΚΑ ΤΟΥ ΤΣΕΧΩΦ…

Η Όλενκα είναι μια γυναίκα όπως η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών της εποχής της, στην τσαρική Ρωσία. Χωρίς προσωπικότητα, δουλειά, ενδιαφέροντα. Το νόημα της ζωής το ψάχνει πάντα στους άλλους. Και ειδικότερα μέσα από τους άντρες –συζύγους. Έτσι έμαθε να κάνει,έτσι κάνει. Είναι το στήριγμα, ο κυματοθραύστης, η μάνα, η αδελφή, η υπηρέτρια, η ερωμένη.. που αθόρυβα και διακριτικά υπάρχει για να πριμοδοτεί τη ζωή των άλλων. Έτσι μονάχα δεν νιώθει μόνη κι έρημη. Οι άλλοι την βλέπουν ως την καλή ψυχούλα, μια αγία, που καλόγνωμη και βολική πάντα πληρώνει με τη σιωπή της το τίμημα της μοίρας όλων των γυναικών της εποχής της, προκειμένου να έχει ζεστό το κρεβάτι της και ένα αντρικό χέρι να κρατηθεί. Αλλιώς δεν υπάρχει..

Με μια πρώτη ματιά δεν αναγνωρίζεις καμιά ουσία και κανένα στόχο στη ζωή της πέρα από τον άντρα –σύζυγο, στον οποίο θέλει να ανήκει. Νομίζεις ότι δεν της μοιάζεις. Ότι με το πέρασμα των χρόνων η γυναίκα χειραφετημένη και δυναμική κατάφερε να αποτινάξει από πάνω της τις επιταγές και τα θέλω του κοινωνικού περίγυρου και να κάνει αυτό που η ίδια επιθυμεί. Διαβάζοντας όμως πολλές φορές το διήγημα του Τσέχωφ –η ψυχούλα -, σε μια προσπάθεια να ακούσεις τη βροχή να πέφτει, την πόρτα να χτυπά για να αναγγείλει το θάνατο μια και δυο φορές , τη γάτα να δηλώνει με το νιαούρισμά της τη μόνη παρουσία στο σπίτι , (εννοώ να κάνεις παρέα μαζί της και να την αισθανθείς βαθιά) , θα καταλάβεις ότι η Όλενκα μέσα στον σχεδόν ανατριχιαστικό ετεροπροσδιορισμό της  έχει τα δίκια και τις δικαιολογίες της και ότι δεν έχει αλλάξει κατά πολύ και σήμερα η γυναικεία ψυχολογία.

Κι ενώ στην αρχή την κατηγορείς και τη χλευάζεις για την όλη στάση και συμπεριφορά της, σχεδόν αγανακτείς με την υποταγμένη γυναικούλα που δεν σηκώνει ποτέ τον τόνο της φωνής της και  είναι ο αντίλαλος της φωνής των άλλων,  στην συνέχεια αντιλαμβάνεσαι πως έχεις πολλές φορές σκεφτεί πως το νόημα στη ζωή βρίσκεται στο μοίρασμα , στο να δίνεις και όχι μόνο να παίρνεις, στην αγκαλιά , στη μητρότητα, στη φροντίδα ακόμα και ενός ξένου παιδιού που σε έχει και το έχεις ανάγκη. Καταλαβαίνεις επίσης πως παρόλο που η σύγχρονη γυναίκα δείχνει απαλλαγμένη από ταμπού και παραδοσιακές αντιλήψεις που φαντάζουν ανατριχιαστικές στην ανοησία και στην βλακεία τους , εντούτοις δεν έχει καταφέρει να καλύψει το κενό που αφήνει ακόμα και η καλύτερη επαγγελματική σταδιοδρομία όταν δεν συμπορεύεται με μια αρμονική σχέση με ένα σύντροφο , τα παιδιά της, τον άλλο….

Και έτσι σχεδόν δικαιολογείς την ανάγκη της Όλενκα να δοθεί και τον ασθματικό τρόπο που το κάνει κάθε φορά που πρέπει να αναμετρηθεί με την μοναξιά και την απώλεια .Κι αυτό γιατί στο βάθος ξέρεις ότι αυτό ποτέ δεν αλλάζει, η ίδια αγωνία να συνυπάρξεις υπάρχει σε όλες τις εποχές ,η ίδια πλήξη και μονοτονία μέσα σε έναν συμβιβασμένο γάμο ή μια σχέση , μετά από ένα διαζύγιο, ένα θάνατο… Η Όλενκα τέλος όπως όλα τα πλάσματα στη γη εξελίσσεται . Και φυσικά δεν μπορείς να της αρνηθείς μια έστω και μικρή εξέλιξη. Η ίδια η ζωή με τις ανατροπές της , τις διαψεύσεις και τα τραύματά της δεν μπορεί παρά να την οδηγήσει σε μια πιο ουσιαστική, παρόλη την ατέλειά της, σχέση. Αυτή που αναπτύσσει με το μικρό παιδί , τον Σάσα. Η σχέση της μαζί του δεν είναι η σχέση που κατά καιρούς αναπτύσσει με τους άντρες συζύγους της. Δεν της παρέχει καμιά ασφάλεια και σιγουριά. Ίσα –ίσα ο Σάσα είναι πάντοτε μια υποψήφια απουσία , μια καρέκλα που μπορεί ανά πάσα στιγμή να αδειάσει, ένα κρεβάτι που μπορεί να μείνει ανέγγιχτο. Ακόμα κι αν δεχτούμε ότι το κάνει από απόγνωση και απελπισία, διεκδικεί το μεγάλωμά του, να είναι χρήσιμη με έναν άλλο τρόπο, την προστασία της παρουσίας του, για πρώτη φορά μιλά για μια τόσο ανιδιοτελή και ευχάριστη νότα στην ζωή της και ελπίζει σε ένα αύριο με αγάπη που δεν έχει την ίδια πηγή και προέλευση που είχε ως τώρα: έναν άντρα. Είναι κι αυτό κάτι.

Και όταν χτυπά η πόρτα το βράδυ- στο τέλος του διηγήματος- που της θυμίζει παλιές πληγές, ταράζεται. Σκέφτεται ότι ήρθαν να της πάρουν το παιδί. Αυτή τη φορά όμως ο χτύπος αυτός δεν είναι τόσο τραυματικός κι αυτή αποκοιμιέται με το παραμιλητό του παιδιού να την νανουρίζει από το διπλανό δωμάτιο........

                                                                ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ

Υ.Γ: Αν με ρωτήσετε τι πιστεύω πως απέγινε η Όλενκα, θα σας πω: Ακόμα και αν της πήραν τελικά τον Σάσα , μετά από τη σίγουρη αρχική της κατάρρευση, θα βρήκε κάτι να διοχετεύσει την ανάγκη της να καλύψει το κενό της ψυχής της. Ήταν πολύ εκπαιδευμένη σε αυτό. Και δεν νομίζω ότι  αυτό το κάτι  είναι η γάτα της …..