Φοιτητικές σημειώσεις ξεφυλλίζοντας, στάθηκα στον έλληνα
Ρεμπώ, όπως τον έλεγε ο Βάρναλης, τον
ποιητή Ρώμο Φιλύρα(1889-1942) από το Δερβένι Κορινθίας. Μου τον είχε πρόσφατα
θυμίσει κι η μικρή αδελφή μου η Φωτούλα όταν μου έστειλε ένα μέιλ με ένα ποίημα του Καρυωτάκη που απευθυνόταν στον ποιητή. Ξαναθυμήθηκα λοιπόν τον Ρώμο Φιλύρα που έζησε έγκλειστος στο Δρομοκαΐτειο Ψυχιατρείο σχεδόν 15 χρόνια
από το 1927-1942 καταλήγοντας εκεί μετά
από σύφιλη που του προκάλεσε βαρύτατη ψυχική νόσο. Ο καταραμένος ,όπως τον
αποκαλούσαν, ποιητής δεν σταμάτησε να γράφει ποιήματα όλα τα χρόνια του
εγκλεισμού του. Ποιήματα τρυφερά ,πικρά ,νοσταλγικά, ραπίσματα στη λογική μας,
εξαιρετικής τεχνικής κα ευαισθησίας. Γιατί για το Ρώμο Φιλύρα η ποίηση ήταν το
αντίδοτο στον ψυχικό του πόνο και η φυγή του στο Όνειρο.
ΔΕΝ
ΗΤΑΝΕ ΝΑ ΓΙΝΩ
Ένα
πουλί που λάλησε
Στον άνεμο
της νιότης
Στ΄
ολάνθιστο απαλό κλαδί
Κάποιας
αγάπης πρώτης
Και
το τραγούδι του άλλαξε
Σε πικρό
ξάφνου θρήνο
Δεν
ήτανε να γίνω
Ό,τι έχω ΄νειρευτεί..
Στο Ψυχιατρείο έγκλειστος γράφει τον Σκαραμαγκά και τον δίνει
στον Βάρναλη που τον επισκέπτεται. Εντυπωσιάζουν οι εικόνες που μέσα από τους στίχους
του
κραυγάζουν την αγάπη του για τη φύση ,τη θάλασσα ,τον ανοιχτό ορίζοντα …λες
κι είναι δίπλα στο κύμα και όχι μέσα σε
ένα άθλιο δωμάτιο ενός δημόσιου ψυχιατρείου…
ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑΣ
Σαν κέντημα γύρω οι βράχοι κι οι λόφοι του Κορυδαλλού
Στο λιμανάκι, ονειρεμένο του γραφικού Σκαραμαγκά
Κι οι βάρκες στην ακρογιαλιά ,που βάζουν πλώρη αργά γι αλλού
Τα παραγάδια και τ΄αγκίστρια κι οι πετονιές αραδαριά.
…………………………………………………………………
Κι απ΄το Δαφνί, τη Σαλαμίνα ,το Ναύσταυθμο κι ακόμα πέρα
Ο θρίαμβος των τοπίων παίρνει και βασιλεύει γραφικά
Σμίγουν το χώμα ,το χαλίκι κι οι γλάροι στο γλαυκό του αιθέρα
Να νανουρίζεται η ψυχή μας στο κύμα αιθέρια και γλυκά.
Αυτά ο Ρώμος Φιλύρας ... Όμως σήμερα η ποίηση διδάσκεται και βαθμολογείται
ιδιαίτερα στο Λύκειο (τράπεζα θεμάτων) σαν κάτι που προκαλεί τρόμο και
απέχθεια..Οι δεκαπεντάχρονοι μαθητές,όπως το ονειρεύτηκαν οι φωστήρες του
υπουργείου Παιδείας πρέπει να γνωρίζουν τα πάντα γύρω από αυτό που νομίζουν ότι
είναι ποίηση. Έτσι πρέπει να αποστηθίζουν γιατί θα εξεταστούν, χαρακτηριστικά
λογοτεχνικών ρευμάτων, εκπροσώπους κάθε ποιητικής γενιάς, χρονολογίες , κανόνες
και κανονισμούς με βάση τους οποίους θα εντάσσουν σε κουτάκια το κάθε ποίημα και
το κάθε ποιητικό υποκείμενο, όπως επιστημονικά αποκαλούν τον ποιητή που ξαγρυπνά,
που σκάβει λάκκους στη ψυχή του και με το αίμα της καρδιάς του γράφει τη μέρα του και τη
νύχτα του. Η ποίηση δεν είναι πληγή για
να την αγγίξουν αλλά μάθημα για να τρέμουν την εξέτασή του. Δεν είναι κραυγή,
μορφή που ντύνει τα νοήματα και τις μύχιες σκέψεις και τα αισθήματα αλλά μια
διαδικασία που το παν είναι να εντάσσουν
σε κατηγορίες ,να βάζουν ετικέτες και να φλυαρούν γύρω από ποιήματα που θα τα βλέπουν για πρώτη
φορά και χωρίς να προλάβουν να γευτούν την ομορφιά τους με τη βοήθεια ενός δασκάλου που θα τα εμπνεύσει, θα τα δουν
απλώς σαν αινίγματα που πρέπει να τα λύσουν . Έτσι οι μαθητές δεν θα αγαπήσουν τη
ποίηση, δεν θα ερωτευτούν μαζί της, δεν θα γίνουν καλύτεροι άνθρωποι μέσα από τις
αξίες και τα μάτια της.....
Μιλώ όπως συνήθως με φόβο και με πάθος. Ρισκάρω να φανώ
μάντης κακών..Κασσάνδρα που κανένας δεν την πίστευε..Όμως ελπίζω ότι η ποίηση
θα βρεί τελικά το δρόμο της και τα
παιδιά μας τη ποίηση… Γιατί ο άνθρωπος δεν θα πάψει ποτέ ακόμα και μέσα από τη
φυλακή να ονειρεύεται την ελευθερία, ακόμα και μέσα από ένα άθλιο δωμάτιο ενός ψυχιατρείου
να ζωγραφίζει πίνακες με χρώματα και λέξεις..
Γιατί ο
ποιητής είναι………
Αεράκι που
υπόσχεται τον άνεμο..
Ψιχάλα που
πεθύμησε την καταιγίδα.
Βότσαλο που
ονειρεύτηκε το βράχο
Βαρκούλα που
ξανοίχτηκε καράβι.
Λέξη που με
την ρίμα ερωτοτρόπησε
Ψυχή που
ανακατεύτηκε με λέξεις.
Αστέρι που συντρόφεψε τους γαλαξίες.
Αγωνία
ατίθαση , μοναχική
Ένοικος
πάντα μιας άλλης διάστασης
Καταδικασμένος
να γειώνει τις αστραπές
Αιωνίως να νοσταλγεί το αδύνατο
Και να το
φυλακίζει σε ένα ποίημα…
ΜΑΡΙΑ ΦΟΥΚΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου